NP Rajendran:
ഐ.വി ബാബു: നിലപാടുകളില്‍ ഉറപ്പ്, സ്‌നേഹത്തിന്റെ സമ...: ഒരു അപൂര്‍വവ്യക്തിത്വം
ഒരു മുന്നറിയിപ്പും നല്‍കാതെയാണ് ഐ.വി ബാബു പിരിഞ്ഞുപോയത്. ...
Sunday, 19 January 2020
ഐ.വി ബാബു: നിലപാടുകളില്‍ ഉറപ്പ്, സ്‌നേഹത്തിന്റെ സമൃദ്ധി
ഐ.വി ബാബു ഒരു അപൂര്‍വവ്യക്തിത്വം
വിദ്യാര്‍ത്ഥി അധ്യായം
കോളജ് വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ ആദ്യഘട്ടം തലശ്ശേര ഗവ.ബ്രണ്ണന്‍ കോളജിലായിരുന്നു. അവിടെ ചേര്‍ക്കാന്‍ ചെന്നപ്പോള്‍, രാഷ് ട്രീയ സാംസ്‌കാരിക പ്രവര്‍ത്തകനായ അച്ഛന്‍ ഐ.വി ദാസ് മകനെയും കൂട്ടി ചെന്നു കണ്ടത് പ്രഫ. എം.എന്‍. വിജയനെയാണ്. മകനെ ഞാന്‍ നിങ്ങളെ ഏല്പിക്കുന്നു എന്നാണ് ദാസന്‍മാസ്റ്റര്‍ വിജയന് മാറ്ററോട് പറഞ്ഞത്. വയസ്സായിക്കഴിഞ്ഞ നമ്മളെ ഇവരുടെയൊക്കെ കൈകളിലല്ലേ ഏല്‍പ്പിക്കേണ്ടത് എന്നു വിജയന് മാസ്റ്റര്‍ മറുപടി പറഞ്ഞതായി അപ്പുക്കുട്ടന്‍ വള്ളിക്കുന്നു ഒരു അനുസമരണലേഖനത്തില്‍ ഓര്‍മിപ്പിക്കുന്നു. എം.എന്‍, വിജയന്റെ ശിഷ്യത്വം ബാബുവിന്റെ ജീവിതത്തെ സ്വാധീനിക്കണമെന്ന് അച്ഛന്‍ ആഗ്രഹിച്ചിക്കും, പക്ഷേ, അത് ഇത്രത്തോളം വരും എന്ന് എങ്ങനെ സങ്കല്‍പ്പിക്കാന്‍!
അച്ഛന്റെ ചിറകുപറ്റി ബാബു എസ്.എഫ്.ഐ പ്രവര്‍ത്തകനായാണ് പൊതുപ്രവര്‍ത്തനം തുടങ്ങിയത്. വായനയും എഴുത്തും പ്രസംഗവും ഉടനീളം കൂടെ സഞ്ചരിച്ചു. പല പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍, പല പോരാട്ടങ്ങളില്‍ അദ്ദേഹം ചെങ്കൊടിയേന്തി മുന്‍നിരയില്‍നിന്നിട്ടുണ്ട്. കോഴിക്കോട്ടെ അനുശോചനയോഗത്തില്‍ പഴയ സഹപ്രവര്‍ത്തകര്‍ അതു വിസ്തരിച്ചു പറഞ്ഞു.
പത്രപ്രവര്‍ത്തന അധ്യായം
പഠനം, വിദ്യാര്‍ത്ഥിസംഘടനാപ്രവര്‍ത്തനം, സാമൂഹ്യചരിത്രഗവേഷണം എന്നിവയ്ക്കു ശേഷം ആരംഭിച്ച പത്രപ്രവര്‍ത്തനമാണ് ആ ജീവിതത്തിലെ മുഖ്യാധ്യായം. അവസാനം, ബോധം മറയും വരെ ഈ അധ്യായത്തില്‍ ഉറച്ചുനിന്നു. പല ഉപാധ്യായങ്ങള്‍ കൊണ്ട് സമൃദ്ധമാക്കിയ പ്രധാന ജീവിതാഭ്യാസം അതായി. ദേശാഭിമാനി അതിലൊരു പ്രധാന അധ്യായം തന്നെ. അതിനു മുമ്പ് കോളജ് അധ്യാപകനായും മൂന്നു സായാഹ്നപത്രങ്ങളിലും അനുഭവങ്ങള്‍ ആര്‍ജിച്ചിട്ടുണ്ട്. ദേശാഭിമാനിയിലാകട്ടെ എഡിറ്റോറിയല്‍ ഡസ്‌കിലും റിപ്പോര്‍ട്ടിങ്ങിലും ആഴ്ചപ്പതിപ്പിലും പ്രവര്‍ത്തിക്കാനായി. അച്ഛന്‍ കോളേജില്‍ കൊണ്ടുചെന്നേല്‍പ്പിച്ച വിജയന്‍മാസ്റ്റര്‍ പില്‍ക്കാലം ബാബുവിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്ത അച്ഛന്‍ സ്വാധീനിച്ചതിലേറെ സ്വാധീനിച്ചു. ദേശാഭിമാനി ആഴ്ചപ്പതിപ്പില്‍ വിജയന്‍മാസ്റ്ററായിരുന്നു എഡിറ്റര്‍-എഡിറ്റര്‍ മാത്രമല്ല രാഷ്ട്രീയഗുരുവും. കേരളത്തിലെ പാര്‍ട്ടിയില്‍ കടുത്ത ആശയഭിന്നതയുടെ സ്‌ഫോടനങ്ങള്‍ക്ക് എം.എന്‍ വിജയന് തിരികൊളുത്തിയപ്പോള്‍ ബാബു അതിനൊപ്പം ജ്വലിച്ചു. അന്ത്യനാളുകള്‍ വരെ നീണ്ടു പാര്‍ട്ടിയുമുള്ള ആ വേര്‍പിരിയില്‍.
സൗഹൃദം എന്ന അധ്യായം
പത്രപ്രവര്‍ത്തനത്തിന് സമാന്തരമായ രാഷ്ട്രീയം ബാബുവിനെ പിന്തുടരുന്നുണ്ടായിരുന്നു. അതുകൊണ്ട് ബാബു എന്തു നേടി എന്നു ചോദിക്കരുത്. പത്രപ്രവര്‍ത്തനം പോലും അദ്ദേഹത്തിനു രാഷ്ട്രീയപ്രവര്‍ത്തനത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. രാഷ്ട്രീയം ബാബുവിനെ പ്രബുദ്ധനാക്കി. സൗഹൃദങ്ങള്‍ക്ക് ഏറെ വില കല്‍പ്പിച്ച ബാബുവിന് രാഷ്ട്രീയം ഏറെ സമ്പന്ന സൗഹൃദങ്ങള്‍ പ്രദാനം ചെയ്തു. എന്റെ പഴയ സുഹൃത്ത് പരേതനായ കെ.ജയചന്ദ്രനെപ്പോലെ അദ്ദേഹം സൗഹൃദങ്ങളുടെ കാര്യത്തില്‍ അതിസമ്പന്നനായിരുന്നു. എല്ലാവരോടും ഒരേ സ്‌നേഹത്തോടെ പെരുമാറിപ്പോന്നു. ഇത്രയേറെ ഉറ്റ സുഹൃത്തുക്കളുള്ള മറ്റൊരു പത്രപ്രവര്‍ത്തകനെ ഈ തലമുറയില്‍ ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടില്ല. എനിക്ക് അറിയുന്ന പത്തില്‍ ഒന്‍പതുപേരും ബാബുവിന്റെ സുഹൃത്തുക്കളാണെന്ന് അറിഞ്ഞ് ഞാന്‍ പലപ്പോഴും അമ്പരന്നിട്ടുണ്ട്. അവര്‍ പത്രപ്രവര്‍ത്തകരോ രാഷ് ട്രീയപ്രവര്‍ത്തകരോ മാത്രമായിരുന്നില്ല. തത്സമയം നാളുകളില്‍ എനിക്ക് അത് നേരിട്ട് അറിയാനായി. പരിചയക്കാരില്‍ ചെറിയ ഒരു ശതമാനം മാത്രമാകും മിക്കവര്‍ക്കും സുഹൃത്തുക്കള്‍. ബാബുവിന് സുഹൃത്തുക്കളേയുള്ളൂ, പരിചയക്കാരില്ല. പരിചയപ്പെടുന്നവരെല്ലാം അതിവേഗം സുഹൃത്തുക്കളാകും. രാഷ്ട്രീയബന്ധങ്ങള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തിന് വര്‍ണശബളിമയും ആനന്ദവും ഏകി. ധാരാളം രാഷ്്ട്രീയ എതിരാളികള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു, പക്ഷേ, ഒരു ശത്രു പോലും ഉളളതായി തോന്നിയില്ല. നിറഞ്ഞ ചിരിയോടെ എപ്പോഴും എല്ലാവരെയും സ്വീകരിക്കുകയും എപ്പോഴും വിളിച്ചോ സന്ദേശങ്ങളയച്ചോ ബന്ധം സജീവമായി നിലനിര്‍ത്തകയും ചെയ്തു പോന്ന അദ്ദേഹത്തെ ആര്‍ക്കും മറക്കാന്‍ പറ്റുമായിരുന്നില്ല.
ദേശാഭിമാനിക്കു പുറത്ത്
എം.എന്‍ വിജയന് ബന്ധത്തിലൂടെ ബാബുവിലേക്കു പകര്‍ന്നുകിട്ടിയ പ്രത്യേക ഇടതുപക്ഷബോധം അദ്ദേഹത്തെയും സി.പി.എം ഔദ്യോഗികപക്ഷത്തിന്റെ ശത്രുവാക്കി. ദേശാഭിമാനിയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുമ്പോള്‍തന്നെ അദ്ദേഹം ആ പക്ഷത്തോടൊപ്പം നിന്നു. ദേശാഭിമാനിയുടെ പത്രാധിപത്യവും പാഠം മാസികയുടെ പത്രാധിപത്യവും ഒരേ സമയം വഹിച്ച എം.എന്‍ വിജയന് ഇത്തരം ധാരാളം അനുയായികള്‍ ദേശാഭിമാനിയില്‍തന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നു. പലരും അല്പം ശബ്ദം താഴ്ത്തി അവിടെ തുടര്‍ന്നു. ജോലിയോ ശമ്പളമോ പദവിയോ സൗഹൃദം പോലുമോ അദ്ദേഹത്തെ നിലപാടുകള്‍ എടുക്കുന്നതില്‍ സ്വാധീനിച്ചിട്ടില്ല. വിജയന് മാസ്റ്റര്‍ക്കൊപ്പം നില്‍ക്കുന്നത് ദേശാഭിമാനിയില്‍ മോശമല്ലാത്ത ശമ്പളം പറ്റുന്ന ഒരു പത്രപ്രവര്ത്തകന് വലിയ നഷ്ടക്കച്ചവടമാകുമെന്ന് അറിയാതെ അല്ല ബാബു അതു ചെയ്തത്. സ്ഥാപനത്തോട് കടുത്ത ഭിന്നാഭിപ്രായം ഉണ്ടായിട്ടും അത് പുറത്തെടുക്കാതെ ഒരു തൊഴിലായി മാത്രം പത്രപ്രവര്‍ത്തനത്തെ കണ്ട് ജോലിയില്‍ തുടരുന്നവരാണ് എല്ലാ പത്രങ്ങളിലുമുള്ള ബഹുഭൂരിപക്ഷവും. ആ ഭൂരിപക്ഷത്തില്‍ ഒരാളായില്ല ബാബു. ബാബുവിന് പുറത്തു പോകേണ്ടി വന്നു
എസ്.ജയചന്ദ്രന്‍നായര്‍ക്കൊപ്പം മലയാളം വാരികയില്‍ ചെലവിട്ട ഹ്രസ്വകാലത്തെ അനുഭവങ്ങള്‍ ബാബു ഓര്‍ത്തുപറയാറുണ്ട്. സാംസ്‌കാരിക പത്രപ്രവര്‍ത്തനം അദ്ദേഹത്തിന് വേഗം വഴങ്ങി. രാഷ്ട്രീയാദര്‍ശം വെടായാതെ പ്രവര്‍ത്തിക്കാന്‍ ജയചന്ദ്രന്‍ നായര്‍ എന്ന പത്രാധിപര്‍ സഹായിച്ചു എന്നു വേണം പറയാന്‍. ബാബുവില്‍ ഏറെ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയ ഗുരു തന്നെയാണ് ജയചന്ദ്രന്‍ നായര്‍. അദ്ദേഹം പത്രത്തില്‍നിന്നു ഇറങ്ങിയപ്പോള്‍ ബാബുവും ഇറങ്ങി.
നിഷ്പക്ഷ പത്രത്തിലെ പക്ഷം
പിന്നെ മംഗളം പത്രത്തില്‍. അതില്‍ തന്നെ ഒടുവില്‍ ഒരു ന്യൂഡല്‍ഹി ഉപാധ്യായം...ചുരുങ്ങിയ കാലത്തെ ഡല്‍ഹി ജീവിതത്തിനിടയിലും ഏറെ സൗഹൃദങ്ങള്‍ പുഷ്ടിപ്പെട്ടു. മലയാളികളും അല്ലാത്തതുമായ ഡല്‍ഹി പത്രപ്രവര്‍ത്തകരില്‍ മിക്കവരെക്കുറിച്ചുള്ള സൗഹൃദാനുഭവങ്ങള്‍ ബാബു തത്സമയം കാലത്ത് ഞങ്ങളോടു പങ്കുവച്ചിട്ടുണ്ട്. എല്ലാ ദിവസവും ആരെങ്കിലും എവിടെ നിന്നെങ്കിലും വിളിക്കുന്നുണ്ടാവും.
ഞാന്‍ പഠിച്ച പത്രപ്രവര്‍ത്തന എതിക്‌സ് പ്രകാരം പാര്‍ട്ടി പ്രവര്‍ത്തനം പത്രപ്രവര്ത്തകന് വര്‍ജിക്കണം. പാര്‍ട്ടി പത്രത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നവര്‍ക്ക് മാത്രമേ അതാകാവൂ. ബാബു ഒരിക്കലം രാഷ്ട്രീയം വെടിഞ്ഞിട്ടില്ല. തത്സമയം പത്രത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ച സമയത്ത് അദ്ദേഹം രാഷ്ട്രീയബന്ധം തുടര്‍ന്നത് എന്നെ അമ്പരപ്പിച്ചു. കഴിഞ്ഞ ലോക്‌സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേര് ഒരു പാര്‍ട്ടിയുടെ സ്ഥാനാര്‍ത്ഥി സാധ്യതയുള്ളവരുടെ പട്ടികയില്‍ സ്ഥലം പിടിക്കുക പോലും ചെയ്തു. അതു വാര്‍ത്തയുമായി. മുന്‍ തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ ആര്‍.എം.പി യുടെ പ്രചാരണക്കമ്മിറ്റിയുടെ ഭാരവാഹിയായിരുന്ന ബാബുവിന് അതൊന്നും ഒട്ടും പുതുമയുള്ളതായിരുന്നില്ല. ടി.പി ചന്ദ്രശേഖരന്റെ അറുകൊല അവര്‍ക്കൊരിക്കലും മറക്കാന്‍ കഴിയുന്നതായിരുന്നില്ല. കണ്ണീരും രോഷവും അടങ്ങാത്ത ആര്‍.എം.പി പ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്കൊപ്പം ബാബു ഒടുക്കം വരെ നിന്നു. വടകരയില്‍ എല്‍.ഡി.എഫിനെ തോല്പിക്കണം എന്ന വാശിയിലായിരുന്നു അവരെല്ലാം. ഒരു ഘട്ടത്തില്‍ യു.ഡി.എഫ് ഏതെങ്കിലും ദുര്‍ബല സ്ഥാനാര്‍ത്ഥിയെ വടകരയില്‍ നിര്‍ത്തിയേക്കും എന്ന് വാര്‍ത്ത പരന്നപ്പോള്‍ അത് തിരുത്തിക്കാനും കരുത്തനായ കെ.മുരളീധരനെ ഇറക്കാനും നടന്ന ശ്രമങ്ങളില്‍ ബാബുവും പങ്കു വഹിച്ചിരുന്നു എന്ന് എനിക്കു വ്യക്തമായി അറിയാം. ബാബു അതു മറച്ചുവെച്ചിരുന്നില്ല.
വാര്‍ത്തകളില്‍ തന്റെ പാര്‍ട്ടി അനുഭാവം അദ്ദേഹം കുത്തിത്തിരുകിയിരുന്നില്ല. നൂറു ശതമാനം നിഷ്പക്ഷത സാധ്യമോ ആശാസ്യമോ അല്ലെങ്കിലും വസ്തുതാപരമാവണം ഓരോ വാര്‍ത്തയും. വാര്‍ത്താബന്ധമുള്ള പരാമര്‍ശങ്ങളും അങ്ങനയാവണമെന്ന തത്ത്വത്തില്‍നിന്ന് അദ്ദേഹം വ്യതിചലിക്കാറില്ല. എനിക്ക് ഏതെങ്കിലും കാര്യത്തില്‍ ബാബുവുമായി ഏറ്റുമുട്ടേണ്ടതായി വന്നിട്ടില്ല എന്നതാണ് സത്യം.
പ്രത്യയശാസ്ത്ര പരിണാമം
സി.പി.എമ്മുമായുള്ള അകല്‍ച്ച കുറഞ്ഞെന്നും ബാബു പാര്‍ട്ടിയിലേക്കു മടങ്ങുമെന്നും ഒരുപാട് സുഹൃത്തുക്കള്‍ ആത്മാര്‍ത്ഥമായി കരുതിയിരുന്നു. പക്ഷേ, ബാബു പ്രത്യയശാസ്ത്രപരമായി നിലപാടുകള്‍ രൂപപ്പെടുത്തുന്നുണ്ടായിരുന്നു. ജനാധിപത്യപരമായ ഘടന ഇല്ലാത്ത പാര്‍ട്ടി പ്രവര്‍ത്തനത്തിന് ഇനി ഞാനില്ല എന്നദ്ദേഹം പലപ്പോഴും പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
തത്സമയം പത്രത്തിന്റെ ഭാഷയും രീതികളും നയങ്ങളും രൂപപ്പെടുത്തുന്നതില്‍ മുഖ്യപങ്ക് വഹിച്ചിരുന്നത് ബാബുവാണ്. പല ഭാഗത്തില്‍നിന്നും വിദഗ്ദ്ധരെ വിളിച്ചുവരുത്തി തത്സമയം പത്രത്തിന്റെ ഭാഷ സംബന്ധിച്ച് ചര്‍ച്ച നടത്തിയിരുന്നു. പുതിയ ആശയങ്ങള്‍ക്കായി പലേടത്തും പോയി പലരുമായും നീണ്ട ചര്‍ച്ചകള്‍ നടത്തിയിരുന്നു. ഇപ്പോഴത്തെ തത്സമയം പത്രശൈലി ബാബു രൂപപ്പെടുത്തിയതാണ്. പണ്ട് ടൈപ്പ് റൈറ്ററിന്റെ സൗകര്യത്തിനു വേണ്ടി വെട്ടിമുറിച്ച് നാശമാക്കിയ അക്ഷരങ്ങള്‍ ഡിജിറ്റല്‍ കമ്പോസിങ്ങ് കാലത്തു അതേപടി തുടരേണ്ടതില്ല എന്ന യുക്തി മിക്ക പത്രങ്ങളും സ്വീകരിച്ചിട്ടില്ല. ബാബുവിന്റെ ശ്രമബലമായി തത്സമയം പത്രം പഴയ മലയാളം ലിപിയിലേക്ക് തിരിച്ചുപോയി. മാദ്ധ്യമം എന്നേ തത്സമയം എഴുതാറുള്ളൂ, മാധ്യമം എന്നെഴുതാറില്ല. വിശദാംശങ്ങളില്‍ ഭിന്നതകള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും, ഒരു പരീക്ഷണമായിട്ടാണെങ്കിലും ഈ മാറ്റങ്ങള്‍ സ്വീകരിക്കാന്‍ എഡിറ്ററും ചീഫ് എഡിറ്ററും സമ്മതിക്കുകയായിരുന്നു.
തത്സമയം അവസാന അധ്യായം
ഡല്‍ഹിയിലെ മംഗളം അനുഭവത്തില്‍ മനംമടുത്താണ് ബാബു തത്സമയം ഡസ്‌കിലേക്കു വന്നത്. ബാബു താല്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചപ്പോള്‍ ഉടമസ്ഥരില്‍ ഒരാളൂം ചീഫ് എഡിറ്ററുമായ ടി.പി ചെറൂപ്പ സമ്മതം മൂളുകയുമാണ് ചെയ്തത്. സ്ഥാപനത്തെ മലയാള പത്രരംഗത്ത് ഒരു ഗണനീയ ശക്തിയാക്കി വളര്‍ത്താം എന്ന ആത്മവിശ്വാസം ഉടമസ്ഥര്‍ക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നു. ലോകമെങ്ങും അച്ചടി മാധ്യമങ്ങള്‍ ദുര്‍ബലമാകുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ധാരാളം വായിക്കുകയും കുറച്ചെല്ലാം എഴുതുകയും ചെയ്ത എനിക്ക് ഇക്കാര്യത്തില്‍ ഒട്ടും ധൈര്യം ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. എന്നാല്‍, നീണ്ടുനിന്ന മാര്‍ക്കറ്റ് സ്റ്റഡി നടത്തിയിട്ടുണ്ടെന്നും പോസിറ്റീവ് ആണ് ഫലം എന്നും ചീഫ് എഡിറ്റര്‍ ഉറപ്പിച്ചു പറഞ്ഞപ്പോഴാണ് ഈ പരീക്ഷണത്തിനൊപ്പം കൂടാന്‍ ഞാന്‍ സന്നദ്ധനായത്. ബാബു ഉള്‍പ്പെടെ ആര്‍ക്കും ആത്മവിശ്വാസക്കുറവുണ്ടായിരുന്നില്ല. ഒരു നല്ല ദിനപത്രം മലയാളികള്‍ നിരസിക്കുകയില്ല എന്നവര്‍ ഉറച്ചുവിശ്വസിച്ചു. പത്രം നന്നാക്കാന്‍ കഴിയുന്നതെല്ലാം ചെയ്തു.
മോശമായ മൂലധനനിക്ഷേപം, തീരെ ഇല്ലെന്നുതന്നെ പറയാവുന്ന പബ്ലിസിറ്റി, മാസങ്ങള്‍ പിന്നിട്ടിട്ടും വിജയിക്കാത്ത പ്രചാര, പരസ്യ യജ്ഞങ്ങള്‍.......ഇതെല്ലാം ഏതാനും മാസങ്ങള്‍ക്കകം എല്ലാവര്‍ക്കും ബോദ്ധ്യപ്പെട്ടിരുന്നു. മുഴുവന്‍ വലിപ്പത്തിലുള്ള പന്ത്രണ്ട് പേജ് സായാഹ്നപത്രം എന്ന ആശയം വിജയിപ്പിക്കാന്‍ കഴിയില്ല എന്ന ബോധ്യം തുറന്നു പറഞ്ഞാണ് ഞാന്‍ 2019 മെയ് ഒന്നു മുതല്‍ എഡിറ്റര്‍ സ്ഥാനമൊഴിഞ്ഞത്. അപ്പോള്‍ രണ്ടു മാസത്തെ ശമ്പളം ജീവനക്കാര്‍ക്കു മുടങ്ങിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. ഇത്രയും പേജും ഇത്രയും എഡിറ്റര്‍മാരുമാരും ഇത്രയും സ്റ്റാഫും ഉള്ള ഒരു പത്രത്തെ ഒട്ടും വരുമാനം ഇല്ലാതെ മുന്നോട്ടുകൊണ്ടുപോകുക ആത്മഹത്യാപരമാണ് എന്നറിയാന്‍ വലിയ മാനേജ്‌മെന്റ് ജ്ഞാനമൊന്നും വേണ്ടല്ലോ. നിരവധി പേര് രാജിവെച്ചൊഴിഞ്ഞുപോയി. പലരെയും ഒഴിവാക്കി. പേജുകള്‍ കുറച്ചു. വിശ്വാസം വെടിയാതെ പത്രം ഇപ്പോഴും തുടരുകയാണ്. മറ്റു പത്രപ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്ക് ശമ്പളം മാസങ്ങളായി മുടങ്ങിക്കിടക്കുമ്പോള്‍ താന്‍ രാജിവെച്ചുപോകുന്നത് സഹപ്രവര്‍ത്തകരോട് ചെയ്യുന്ന വിശ്വാസവഞ്ചനയാവും എന്ന നിലപാടാണ് ഐ.വി ബാബു സ്വീകരിച്ചത്. ബാബു പ്രസിഡന്റായ യൂണിയന്‍ ഘടകം രൂപീകരിക്കുകയും മാനേജ്‌മെന്റില്‍ സമ്മര്‍ദ്ദം ചെലുത്താന്‍ പല ശ്രമങ്ങള്‍ നടത്തുകയും ചെയ്‌തെങ്കിലും കാര്യമായൊന്നും നേടാനായില്ല.
മിക്ക ദിവസങ്ങളിലും ബാബു വിളിച്ച് സ്ഥാപനത്തിലെ സംഭവവികാസങ്ങള്‍ അറിയിക്കുമായിരുന്നു. പല സാധ്യതകളും ഞങ്ങള്‍ ചര്‍ച്ച ചെയ്തിരുന്നു. ഒന്നും ഫലവത്തായി രൂപപ്പെടുത്തനായില്ല. അങ്ങനെയിരിക്കെയാണ് ബാബു കഴിഞ്ഞ മാസാവസാനം എന്നെ വിളിച്ച് രാജിവെക്കുന്ന കാര്യം അറിയിച്ചത്. ഞാന്‍ പൂര്‍ണമായി യോജിച്ചു. രാജിക്കത്തിന്റെ ഡ്രാഫ്റ്റ് എനിക്കയച്ചുതന്നു. അത് പിറ്റേന്നു തന്നെ മാനേജ്‌മെന്റിനു കൈമാറുകയും ചെയ്തു. ഒരു മാസം കഴിയുമ്പോള്‍ പ്രാബല്യത്തില്‍ വരുന്ന രാജി.
അവസാനക്കാഴ്ച്ച
2020 ജനവരി പതിനാലാം തിയ്യതി വൈകുന്നേരം അഞ്ചരയോടെ ഞാന്‍ കോഴിക്കോട് ബേബി മെമ്മോറിയല്‍ ആസ്പത്രിയില്‍ ചെന്നിരുന്നു. ഭാര്യയുടെ അടുത്ത ബന്ധു അവിടെ ചികിത്സയിലുണ്ടായിരുന്നു. അവരെ കാണാനാണ് ചെന്നത്. ഭാര്യ ബന്ധുക്കളുമായി രോഗകാര്യങ്ങള്‍ സംസാരിക്കുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ എന്റെ മൊബൈല്‍ സന്ദേശങ്ങളിലേക്ക് കടന്നു. രണ്ടര മണിക്കൂര്‍ മുമ്പ് ഐ.വി ബാബു അയച്ച ഒരു സന്ദേശം അതിലുണ്ട്. -ഞാന്‍ ആസ്പത്രിയിലാണ്, ബേബിയില്‍-. അത്ര മാത്രം. ഞാന്‍ ഭാര്യയെയും കൂട്ടി ബാബു കിടന്ന മുറിയിലെത്തി. ടീ ഷര്‍ട്ടും ബര്‍മുഡയുമായി നിറഞ്ഞ ചിരിയോടെ ബാബു ബഡ്ഡില്‍ ഇരിക്കുന്നു. മൂത്രത്തില്‍ ലേശം മഞ്ഞ, ചെറിയ പനി- വെറുതെ അഡ്മിറ്റ് ചെയ്തിരിക്കയാണ്. കൂറെ നേരം ബാബു നിര്‍ത്താതെ സംസാരിച്ചു, ചിരിച്ചു കൊണ്ടേ ഇരുന്നു, വരുന്നവരോടെല്ലാം ബഹളം കൂട്ടി. ബാബുവിന്റെ ഭാര്യയും മകനും ഒട്ടും അസ്വസ്ഥരല്ല. നാളെ വിളിക്കാം എന്ന വാഗ്ദാനത്തോടൊപ്പം ഞങ്ങള്‍ അന്നു പിരിഞ്ഞു.
അത് എന്നന്നേക്കുമായുള്ള പിരിയലായി.....
ഒരു മുന്നറിയിപ്പും നല്‍കാതെയാണ് ഐ.വി ബാബു പിരിഞ്ഞുപോയത്. മുഖ്യധാരയിലുള്ള മലയാള പത്രപ്രവര്‍ത്തകരില്‍ അപൂര്‍വമായി കാണുന്ന ഭാഗ്യമോ നിര്‍ഭാഗ്യമോ ബാബുവിന് ഉണ്ടെന്ന് എനിക്കു തോന്നാറുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അത്രയൊന്നും ദൈര്‍ഘ്യമില്ലാത്ത തൊഴില്‍ജീവിതത്തില്‍ പ്രാധാന്യമുള്ള അനേകം അധ്യായങ്ങളുണ്ട്. ഓരോന്നിനും അപൂര്‍വതകളുണ്ട്, എല്ലാം സംഭവബഹുലവുമായിരുന്നു. ആ അധ്യായങ്ങളില്‍ ഒന്നില്‍മാത്രമേ ബാബുവിനോടൊപ്പം ഏതാണ്ട് പൂര്‍ണരൂപത്തില്‍ പങ്കാളിയും സാക്ഷിയുമാകാന്‍ എനിക്ക് കഴിഞ്ഞിരുന്നുള്ളൂ. അത് ഏറ്റവും ഒടുവിലത്തെ 'തത്സമയം' അധ്യായമായിരുന്നു. ഒടുവിലത്തേത് എന്നതുകൊണ്ടുമാത്രം ചിലപ്പോള്‍ അതായിരിക്കാം ഒരു പക്ഷേ, ഏറെ ഓര്‍മിക്കപ്പെടുക. അതിനെക്കുറിച്ച് ഒടുവില്‍ പറയാം
വിദ്യാര്‍ത്ഥി അധ്യായം
കോളജ് വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ ആദ്യഘട്ടം തലശ്ശേര ഗവ.ബ്രണ്ണന്‍ കോളജിലായിരുന്നു. അവിടെ ചേര്‍ക്കാന്‍ ചെന്നപ്പോള്‍, രാഷ് ട്രീയ സാംസ്‌കാരിക പ്രവര്‍ത്തകനായ അച്ഛന്‍ ഐ.വി ദാസ് മകനെയും കൂട്ടി ചെന്നു കണ്ടത് പ്രഫ. എം.എന്‍. വിജയനെയാണ്. മകനെ ഞാന്‍ നിങ്ങളെ ഏല്പിക്കുന്നു എന്നാണ് ദാസന്‍മാസ്റ്റര്‍ വിജയന് മാറ്ററോട് പറഞ്ഞത്. വയസ്സായിക്കഴിഞ്ഞ നമ്മളെ ഇവരുടെയൊക്കെ കൈകളിലല്ലേ ഏല്‍പ്പിക്കേണ്ടത് എന്നു വിജയന് മാസ്റ്റര്‍ മറുപടി പറഞ്ഞതായി അപ്പുക്കുട്ടന്‍ വള്ളിക്കുന്നു ഒരു അനുസമരണലേഖനത്തില്‍ ഓര്‍മിപ്പിക്കുന്നു. എം.എന്‍, വിജയന്റെ ശിഷ്യത്വം ബാബുവിന്റെ ജീവിതത്തെ സ്വാധീനിക്കണമെന്ന് അച്ഛന്‍ ആഗ്രഹിച്ചിക്കും, പക്ഷേ, അത് ഇത്രത്തോളം വരും എന്ന് എങ്ങനെ സങ്കല്‍പ്പിക്കാന്‍!
അച്ഛന്റെ ചിറകുപറ്റി ബാബു എസ്.എഫ്.ഐ പ്രവര്‍ത്തകനായാണ് പൊതുപ്രവര്‍ത്തനം തുടങ്ങിയത്. വായനയും എഴുത്തും പ്രസംഗവും ഉടനീളം കൂടെ സഞ്ചരിച്ചു. പല പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍, പല പോരാട്ടങ്ങളില്‍ അദ്ദേഹം ചെങ്കൊടിയേന്തി മുന്‍നിരയില്‍നിന്നിട്ടുണ്ട്. കോഴിക്കോട്ടെ അനുശോചനയോഗത്തില്‍ പഴയ സഹപ്രവര്‍ത്തകര്‍ അതു വിസ്തരിച്ചു പറഞ്ഞു.
പത്രപ്രവര്‍ത്തന അധ്യായം
പഠനം, വിദ്യാര്‍ത്ഥിസംഘടനാപ്രവര്‍ത്തനം, സാമൂഹ്യചരിത്രഗവേഷണം എന്നിവയ്ക്കു ശേഷം ആരംഭിച്ച പത്രപ്രവര്‍ത്തനമാണ് ആ ജീവിതത്തിലെ മുഖ്യാധ്യായം. അവസാനം, ബോധം മറയും വരെ ഈ അധ്യായത്തില്‍ ഉറച്ചുനിന്നു. പല ഉപാധ്യായങ്ങള്‍ കൊണ്ട് സമൃദ്ധമാക്കിയ പ്രധാന ജീവിതാഭ്യാസം അതായി. ദേശാഭിമാനി അതിലൊരു പ്രധാന അധ്യായം തന്നെ. അതിനു മുമ്പ് കോളജ് അധ്യാപകനായും മൂന്നു സായാഹ്നപത്രങ്ങളിലും അനുഭവങ്ങള്‍ ആര്‍ജിച്ചിട്ടുണ്ട്. ദേശാഭിമാനിയിലാകട്ടെ എഡിറ്റോറിയല്‍ ഡസ്‌കിലും റിപ്പോര്‍ട്ടിങ്ങിലും ആഴ്ചപ്പതിപ്പിലും പ്രവര്‍ത്തിക്കാനായി. അച്ഛന്‍ കോളേജില്‍ കൊണ്ടുചെന്നേല്‍പ്പിച്ച വിജയന്‍മാസ്റ്റര്‍ പില്‍ക്കാലം ബാബുവിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്ത അച്ഛന്‍ സ്വാധീനിച്ചതിലേറെ സ്വാധീനിച്ചു. ദേശാഭിമാനി ആഴ്ചപ്പതിപ്പില്‍ വിജയന്‍മാസ്റ്ററായിരുന്നു എഡിറ്റര്‍-എഡിറ്റര്‍ മാത്രമല്ല രാഷ്ട്രീയഗുരുവും. കേരളത്തിലെ പാര്‍ട്ടിയില്‍ കടുത്ത ആശയഭിന്നതയുടെ സ്‌ഫോടനങ്ങള്‍ക്ക് എം.എന്‍ വിജയന് തിരികൊളുത്തിയപ്പോള്‍ ബാബു അതിനൊപ്പം ജ്വലിച്ചു. അന്ത്യനാളുകള്‍ വരെ നീണ്ടു പാര്‍ട്ടിയുമുള്ള ആ വേര്‍പിരിയില്‍.
സൗഹൃദം എന്ന അധ്യായം
പത്രപ്രവര്‍ത്തനത്തിന് സമാന്തരമായ രാഷ്ട്രീയം ബാബുവിനെ പിന്തുടരുന്നുണ്ടായിരുന്നു. അതുകൊണ്ട് ബാബു എന്തു നേടി എന്നു ചോദിക്കരുത്. പത്രപ്രവര്‍ത്തനം പോലും അദ്ദേഹത്തിനു രാഷ്ട്രീയപ്രവര്‍ത്തനത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. രാഷ്ട്രീയം ബാബുവിനെ പ്രബുദ്ധനാക്കി. സൗഹൃദങ്ങള്‍ക്ക് ഏറെ വില കല്‍പ്പിച്ച ബാബുവിന് രാഷ്ട്രീയം ഏറെ സമ്പന്ന സൗഹൃദങ്ങള്‍ പ്രദാനം ചെയ്തു. എന്റെ പഴയ സുഹൃത്ത് പരേതനായ കെ.ജയചന്ദ്രനെപ്പോലെ അദ്ദേഹം സൗഹൃദങ്ങളുടെ കാര്യത്തില്‍ അതിസമ്പന്നനായിരുന്നു. എല്ലാവരോടും ഒരേ സ്‌നേഹത്തോടെ പെരുമാറിപ്പോന്നു. ഇത്രയേറെ ഉറ്റ സുഹൃത്തുക്കളുള്ള മറ്റൊരു പത്രപ്രവര്‍ത്തകനെ ഈ തലമുറയില്‍ ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടില്ല. എനിക്ക് അറിയുന്ന പത്തില്‍ ഒന്‍പതുപേരും ബാബുവിന്റെ സുഹൃത്തുക്കളാണെന്ന് അറിഞ്ഞ് ഞാന്‍ പലപ്പോഴും അമ്പരന്നിട്ടുണ്ട്. അവര്‍ പത്രപ്രവര്‍ത്തകരോ രാഷ് ട്രീയപ്രവര്‍ത്തകരോ മാത്രമായിരുന്നില്ല. തത്സമയം നാളുകളില്‍ എനിക്ക് അത് നേരിട്ട് അറിയാനായി. പരിചയക്കാരില്‍ ചെറിയ ഒരു ശതമാനം മാത്രമാകും മിക്കവര്‍ക്കും സുഹൃത്തുക്കള്‍. ബാബുവിന് സുഹൃത്തുക്കളേയുള്ളൂ, പരിചയക്കാരില്ല. പരിചയപ്പെടുന്നവരെല്ലാം അതിവേഗം സുഹൃത്തുക്കളാകും. രാഷ്ട്രീയബന്ധങ്ങള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തിന് വര്‍ണശബളിമയും ആനന്ദവും ഏകി. ധാരാളം രാഷ്്ട്രീയ എതിരാളികള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു, പക്ഷേ, ഒരു ശത്രു പോലും ഉളളതായി തോന്നിയില്ല. നിറഞ്ഞ ചിരിയോടെ എപ്പോഴും എല്ലാവരെയും സ്വീകരിക്കുകയും എപ്പോഴും വിളിച്ചോ സന്ദേശങ്ങളയച്ചോ ബന്ധം സജീവമായി നിലനിര്‍ത്തകയും ചെയ്തു പോന്ന അദ്ദേഹത്തെ ആര്‍ക്കും മറക്കാന്‍ പറ്റുമായിരുന്നില്ല.
ദേശാഭിമാനിക്കു പുറത്ത്
എം.എന്‍ വിജയന് ബന്ധത്തിലൂടെ ബാബുവിലേക്കു പകര്‍ന്നുകിട്ടിയ പ്രത്യേക ഇടതുപക്ഷബോധം അദ്ദേഹത്തെയും സി.പി.എം ഔദ്യോഗികപക്ഷത്തിന്റെ ശത്രുവാക്കി. ദേശാഭിമാനിയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുമ്പോള്‍തന്നെ അദ്ദേഹം ആ പക്ഷത്തോടൊപ്പം നിന്നു. ദേശാഭിമാനിയുടെ പത്രാധിപത്യവും പാഠം മാസികയുടെ പത്രാധിപത്യവും ഒരേ സമയം വഹിച്ച എം.എന്‍ വിജയന് ഇത്തരം ധാരാളം അനുയായികള്‍ ദേശാഭിമാനിയില്‍തന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നു. പലരും അല്പം ശബ്ദം താഴ്ത്തി അവിടെ തുടര്‍ന്നു. ജോലിയോ ശമ്പളമോ പദവിയോ സൗഹൃദം പോലുമോ അദ്ദേഹത്തെ നിലപാടുകള്‍ എടുക്കുന്നതില്‍ സ്വാധീനിച്ചിട്ടില്ല. വിജയന് മാസ്റ്റര്‍ക്കൊപ്പം നില്‍ക്കുന്നത് ദേശാഭിമാനിയില്‍ മോശമല്ലാത്ത ശമ്പളം പറ്റുന്ന ഒരു പത്രപ്രവര്ത്തകന് വലിയ നഷ്ടക്കച്ചവടമാകുമെന്ന് അറിയാതെ അല്ല ബാബു അതു ചെയ്തത്. സ്ഥാപനത്തോട് കടുത്ത ഭിന്നാഭിപ്രായം ഉണ്ടായിട്ടും അത് പുറത്തെടുക്കാതെ ഒരു തൊഴിലായി മാത്രം പത്രപ്രവര്‍ത്തനത്തെ കണ്ട് ജോലിയില്‍ തുടരുന്നവരാണ് എല്ലാ പത്രങ്ങളിലുമുള്ള ബഹുഭൂരിപക്ഷവും. ആ ഭൂരിപക്ഷത്തില്‍ ഒരാളായില്ല ബാബു. ബാബുവിന് പുറത്തു പോകേണ്ടി വന്നു
എസ്.ജയചന്ദ്രന്‍നായര്‍ക്കൊപ്പം മലയാളം വാരികയില്‍ ചെലവിട്ട ഹ്രസ്വകാലത്തെ അനുഭവങ്ങള്‍ ബാബു ഓര്‍ത്തുപറയാറുണ്ട്. സാംസ്‌കാരിക പത്രപ്രവര്‍ത്തനം അദ്ദേഹത്തിന് വേഗം വഴങ്ങി. രാഷ്ട്രീയാദര്‍ശം വെടായാതെ പ്രവര്‍ത്തിക്കാന്‍ ജയചന്ദ്രന്‍ നായര്‍ എന്ന പത്രാധിപര്‍ സഹായിച്ചു എന്നു വേണം പറയാന്‍. ബാബുവില്‍ ഏറെ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയ ഗുരു തന്നെയാണ് ജയചന്ദ്രന്‍ നായര്‍. അദ്ദേഹം പത്രത്തില്‍നിന്നു ഇറങ്ങിയപ്പോള്‍ ബാബുവും ഇറങ്ങി.
നിഷ്പക്ഷ പത്രത്തിലെ പക്ഷം
പിന്നെ മംഗളം പത്രത്തില്‍. അതില്‍ തന്നെ ഒടുവില്‍ ഒരു ന്യൂഡല്‍ഹി ഉപാധ്യായം...ചുരുങ്ങിയ കാലത്തെ ഡല്‍ഹി ജീവിതത്തിനിടയിലും ഏറെ സൗഹൃദങ്ങള്‍ പുഷ്ടിപ്പെട്ടു. മലയാളികളും അല്ലാത്തതുമായ ഡല്‍ഹി പത്രപ്രവര്‍ത്തകരില്‍ മിക്കവരെക്കുറിച്ചുള്ള സൗഹൃദാനുഭവങ്ങള്‍ ബാബു തത്സമയം കാലത്ത് ഞങ്ങളോടു പങ്കുവച്ചിട്ടുണ്ട്. എല്ലാ ദിവസവും ആരെങ്കിലും എവിടെ നിന്നെങ്കിലും വിളിക്കുന്നുണ്ടാവും.
ഞാന്‍ പഠിച്ച പത്രപ്രവര്‍ത്തന എതിക്‌സ് പ്രകാരം പാര്‍ട്ടി പ്രവര്‍ത്തനം പത്രപ്രവര്ത്തകന് വര്‍ജിക്കണം. പാര്‍ട്ടി പത്രത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നവര്‍ക്ക് മാത്രമേ അതാകാവൂ. ബാബു ഒരിക്കലം രാഷ്ട്രീയം വെടിഞ്ഞിട്ടില്ല. തത്സമയം പത്രത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ച സമയത്ത് അദ്ദേഹം രാഷ്ട്രീയബന്ധം തുടര്‍ന്നത് എന്നെ അമ്പരപ്പിച്ചു. കഴിഞ്ഞ ലോക്‌സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേര് ഒരു പാര്‍ട്ടിയുടെ സ്ഥാനാര്‍ത്ഥി സാധ്യതയുള്ളവരുടെ പട്ടികയില്‍ സ്ഥലം പിടിക്കുക പോലും ചെയ്തു. അതു വാര്‍ത്തയുമായി. മുന്‍ തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ ആര്‍.എം.പി യുടെ പ്രചാരണക്കമ്മിറ്റിയുടെ ഭാരവാഹിയായിരുന്ന ബാബുവിന് അതൊന്നും ഒട്ടും പുതുമയുള്ളതായിരുന്നില്ല. ടി.പി ചന്ദ്രശേഖരന്റെ അറുകൊല അവര്‍ക്കൊരിക്കലും മറക്കാന്‍ കഴിയുന്നതായിരുന്നില്ല. കണ്ണീരും രോഷവും അടങ്ങാത്ത ആര്‍.എം.പി പ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്കൊപ്പം ബാബു ഒടുക്കം വരെ നിന്നു. വടകരയില്‍ എല്‍.ഡി.എഫിനെ തോല്പിക്കണം എന്ന വാശിയിലായിരുന്നു അവരെല്ലാം. ഒരു ഘട്ടത്തില്‍ യു.ഡി.എഫ് ഏതെങ്കിലും ദുര്‍ബല സ്ഥാനാര്‍ത്ഥിയെ വടകരയില്‍ നിര്‍ത്തിയേക്കും എന്ന് വാര്‍ത്ത പരന്നപ്പോള്‍ അത് തിരുത്തിക്കാനും കരുത്തനായ കെ.മുരളീധരനെ ഇറക്കാനും നടന്ന ശ്രമങ്ങളില്‍ ബാബുവും പങ്കു വഹിച്ചിരുന്നു എന്ന് എനിക്കു വ്യക്തമായി അറിയാം. ബാബു അതു മറച്ചുവെച്ചിരുന്നില്ല.
വാര്‍ത്തകളില്‍ തന്റെ പാര്‍ട്ടി അനുഭാവം അദ്ദേഹം കുത്തിത്തിരുകിയിരുന്നില്ല. നൂറു ശതമാനം നിഷ്പക്ഷത സാധ്യമോ ആശാസ്യമോ അല്ലെങ്കിലും വസ്തുതാപരമാവണം ഓരോ വാര്‍ത്തയും. വാര്‍ത്താബന്ധമുള്ള പരാമര്‍ശങ്ങളും അങ്ങനയാവണമെന്ന തത്ത്വത്തില്‍നിന്ന് അദ്ദേഹം വ്യതിചലിക്കാറില്ല. എനിക്ക് ഏതെങ്കിലും കാര്യത്തില്‍ ബാബുവുമായി ഏറ്റുമുട്ടേണ്ടതായി വന്നിട്ടില്ല എന്നതാണ് സത്യം.
പ്രത്യയശാസ്ത്ര പരിണാമം
സി.പി.എമ്മുമായുള്ള അകല്‍ച്ച കുറഞ്ഞെന്നും ബാബു പാര്‍ട്ടിയിലേക്കു മടങ്ങുമെന്നും ഒരുപാട് സുഹൃത്തുക്കള്‍ ആത്മാര്‍ത്ഥമായി കരുതിയിരുന്നു. പക്ഷേ, ബാബു പ്രത്യയശാസ്ത്രപരമായി നിലപാടുകള്‍ രൂപപ്പെടുത്തുന്നുണ്ടായിരുന്നു. ജനാധിപത്യപരമായ ഘടന ഇല്ലാത്ത പാര്‍ട്ടി പ്രവര്‍ത്തനത്തിന് ഇനി ഞാനില്ല എന്നദ്ദേഹം പലപ്പോഴും പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
തത്സമയം പത്രത്തിന്റെ ഭാഷയും രീതികളും നയങ്ങളും രൂപപ്പെടുത്തുന്നതില്‍ മുഖ്യപങ്ക് വഹിച്ചിരുന്നത് ബാബുവാണ്. പല ഭാഗത്തില്‍നിന്നും വിദഗ്ദ്ധരെ വിളിച്ചുവരുത്തി തത്സമയം പത്രത്തിന്റെ ഭാഷ സംബന്ധിച്ച് ചര്‍ച്ച നടത്തിയിരുന്നു. പുതിയ ആശയങ്ങള്‍ക്കായി പലേടത്തും പോയി പലരുമായും നീണ്ട ചര്‍ച്ചകള്‍ നടത്തിയിരുന്നു. ഇപ്പോഴത്തെ തത്സമയം പത്രശൈലി ബാബു രൂപപ്പെടുത്തിയതാണ്. പണ്ട് ടൈപ്പ് റൈറ്ററിന്റെ സൗകര്യത്തിനു വേണ്ടി വെട്ടിമുറിച്ച് നാശമാക്കിയ അക്ഷരങ്ങള്‍ ഡിജിറ്റല്‍ കമ്പോസിങ്ങ് കാലത്തു അതേപടി തുടരേണ്ടതില്ല എന്ന യുക്തി മിക്ക പത്രങ്ങളും സ്വീകരിച്ചിട്ടില്ല. ബാബുവിന്റെ ശ്രമബലമായി തത്സമയം പത്രം പഴയ മലയാളം ലിപിയിലേക്ക് തിരിച്ചുപോയി. മാദ്ധ്യമം എന്നേ തത്സമയം എഴുതാറുള്ളൂ, മാധ്യമം എന്നെഴുതാറില്ല. വിശദാംശങ്ങളില്‍ ഭിന്നതകള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും, ഒരു പരീക്ഷണമായിട്ടാണെങ്കിലും ഈ മാറ്റങ്ങള്‍ സ്വീകരിക്കാന്‍ എഡിറ്ററും ചീഫ് എഡിറ്ററും സമ്മതിക്കുകയായിരുന്നു.
തത്സമയം അവസാന അധ്യായം
ഡല്‍ഹിയിലെ മംഗളം അനുഭവത്തില്‍ മനംമടുത്താണ് ബാബു തത്സമയം ഡസ്‌കിലേക്കു വന്നത്. ബാബു താല്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചപ്പോള്‍ ഉടമസ്ഥരില്‍ ഒരാളൂം ചീഫ് എഡിറ്ററുമായ ടി.പി ചെറൂപ്പ സമ്മതം മൂളുകയുമാണ് ചെയ്തത്. സ്ഥാപനത്തെ മലയാള പത്രരംഗത്ത് ഒരു ഗണനീയ ശക്തിയാക്കി വളര്‍ത്താം എന്ന ആത്മവിശ്വാസം ഉടമസ്ഥര്‍ക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നു. ലോകമെങ്ങും അച്ചടി മാധ്യമങ്ങള്‍ ദുര്‍ബലമാകുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ധാരാളം വായിക്കുകയും കുറച്ചെല്ലാം എഴുതുകയും ചെയ്ത എനിക്ക് ഇക്കാര്യത്തില്‍ ഒട്ടും ധൈര്യം ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. എന്നാല്‍, നീണ്ടുനിന്ന മാര്‍ക്കറ്റ് സ്റ്റഡി നടത്തിയിട്ടുണ്ടെന്നും പോസിറ്റീവ് ആണ് ഫലം എന്നും ചീഫ് എഡിറ്റര്‍ ഉറപ്പിച്ചു പറഞ്ഞപ്പോഴാണ് ഈ പരീക്ഷണത്തിനൊപ്പം കൂടാന്‍ ഞാന്‍ സന്നദ്ധനായത്. ബാബു ഉള്‍പ്പെടെ ആര്‍ക്കും ആത്മവിശ്വാസക്കുറവുണ്ടായിരുന്നില്ല. ഒരു നല്ല ദിനപത്രം മലയാളികള്‍ നിരസിക്കുകയില്ല എന്നവര്‍ ഉറച്ചുവിശ്വസിച്ചു. പത്രം നന്നാക്കാന്‍ കഴിയുന്നതെല്ലാം ചെയ്തു.
മോശമായ മൂലധനനിക്ഷേപം, തീരെ ഇല്ലെന്നുതന്നെ പറയാവുന്ന പബ്ലിസിറ്റി, മാസങ്ങള്‍ പിന്നിട്ടിട്ടും വിജയിക്കാത്ത പ്രചാര, പരസ്യ യജ്ഞങ്ങള്‍.......ഇതെല്ലാം ഏതാനും മാസങ്ങള്‍ക്കകം എല്ലാവര്‍ക്കും ബോദ്ധ്യപ്പെട്ടിരുന്നു. മുഴുവന്‍ വലിപ്പത്തിലുള്ള പന്ത്രണ്ട് പേജ് സായാഹ്നപത്രം എന്ന ആശയം വിജയിപ്പിക്കാന്‍ കഴിയില്ല എന്ന ബോധ്യം തുറന്നു പറഞ്ഞാണ് ഞാന്‍ 2019 മെയ് ഒന്നു മുതല്‍ എഡിറ്റര്‍ സ്ഥാനമൊഴിഞ്ഞത്. അപ്പോള്‍ രണ്ടു മാസത്തെ ശമ്പളം ജീവനക്കാര്‍ക്കു മുടങ്ങിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. ഇത്രയും പേജും ഇത്രയും എഡിറ്റര്‍മാരുമാരും ഇത്രയും സ്റ്റാഫും ഉള്ള ഒരു പത്രത്തെ ഒട്ടും വരുമാനം ഇല്ലാതെ മുന്നോട്ടുകൊണ്ടുപോകുക ആത്മഹത്യാപരമാണ് എന്നറിയാന്‍ വലിയ മാനേജ്‌മെന്റ് ജ്ഞാനമൊന്നും വേണ്ടല്ലോ. നിരവധി പേര് രാജിവെച്ചൊഴിഞ്ഞുപോയി. പലരെയും ഒഴിവാക്കി. പേജുകള്‍ കുറച്ചു. വിശ്വാസം വെടിയാതെ പത്രം ഇപ്പോഴും തുടരുകയാണ്. മറ്റു പത്രപ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്ക് ശമ്പളം മാസങ്ങളായി മുടങ്ങിക്കിടക്കുമ്പോള്‍ താന്‍ രാജിവെച്ചുപോകുന്നത് സഹപ്രവര്‍ത്തകരോട് ചെയ്യുന്ന വിശ്വാസവഞ്ചനയാവും എന്ന നിലപാടാണ് ഐ.വി ബാബു സ്വീകരിച്ചത്. ബാബു പ്രസിഡന്റായ യൂണിയന്‍ ഘടകം രൂപീകരിക്കുകയും മാനേജ്‌മെന്റില്‍ സമ്മര്‍ദ്ദം ചെലുത്താന്‍ പല ശ്രമങ്ങള്‍ നടത്തുകയും ചെയ്‌തെങ്കിലും കാര്യമായൊന്നും നേടാനായില്ല.
മിക്ക ദിവസങ്ങളിലും ബാബു വിളിച്ച് സ്ഥാപനത്തിലെ സംഭവവികാസങ്ങള്‍ അറിയിക്കുമായിരുന്നു. പല സാധ്യതകളും ഞങ്ങള്‍ ചര്‍ച്ച ചെയ്തിരുന്നു. ഒന്നും ഫലവത്തായി രൂപപ്പെടുത്തനായില്ല. അങ്ങനെയിരിക്കെയാണ് ബാബു കഴിഞ്ഞ മാസാവസാനം എന്നെ വിളിച്ച് രാജിവെക്കുന്ന കാര്യം അറിയിച്ചത്. ഞാന്‍ പൂര്‍ണമായി യോജിച്ചു. രാജിക്കത്തിന്റെ ഡ്രാഫ്റ്റ് എനിക്കയച്ചുതന്നു. അത് പിറ്റേന്നു തന്നെ മാനേജ്‌മെന്റിനു കൈമാറുകയും ചെയ്തു. ഒരു മാസം കഴിയുമ്പോള്‍ പ്രാബല്യത്തില്‍ വരുന്ന രാജി.
അവസാനക്കാഴ്ച്ച
2020 ജനവരി പതിനാലാം തിയ്യതി വൈകുന്നേരം അഞ്ചരയോടെ ഞാന്‍ കോഴിക്കോട് ബേബി മെമ്മോറിയല്‍ ആസ്പത്രിയില്‍ ചെന്നിരുന്നു. ഭാര്യയുടെ അടുത്ത ബന്ധു അവിടെ ചികിത്സയിലുണ്ടായിരുന്നു. അവരെ കാണാനാണ് ചെന്നത്. ഭാര്യ ബന്ധുക്കളുമായി രോഗകാര്യങ്ങള്‍ സംസാരിക്കുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ എന്റെ മൊബൈല്‍ സന്ദേശങ്ങളിലേക്ക് കടന്നു. രണ്ടര മണിക്കൂര്‍ മുമ്പ് ഐ.വി ബാബു അയച്ച ഒരു സന്ദേശം അതിലുണ്ട്. -ഞാന്‍ ആസ്പത്രിയിലാണ്, ബേബിയില്‍-. അത്ര മാത്രം. ഞാന്‍ ഭാര്യയെയും കൂട്ടി ബാബു കിടന്ന മുറിയിലെത്തി. ടീ ഷര്‍ട്ടും ബര്‍മുഡയുമായി നിറഞ്ഞ ചിരിയോടെ ബാബു ബഡ്ഡില്‍ ഇരിക്കുന്നു. മൂത്രത്തില്‍ ലേശം മഞ്ഞ, ചെറിയ പനി- വെറുതെ അഡ്മിറ്റ് ചെയ്തിരിക്കയാണ്. കൂറെ നേരം ബാബു നിര്‍ത്താതെ സംസാരിച്ചു, ചിരിച്ചു കൊണ്ടേ ഇരുന്നു, വരുന്നവരോടെല്ലാം ബഹളം കൂട്ടി. ബാബുവിന്റെ ഭാര്യയും മകനും ഒട്ടും അസ്വസ്ഥരല്ല. നാളെ വിളിക്കാം എന്ന വാഗ്ദാനത്തോടൊപ്പം ഞങ്ങള്‍ അന്നു പിരിഞ്ഞു.
അത് എന്നന്നേക്കുമായുള്ള പിരിയലായി.....
Tuesday, 14 January 2020
ഹോയ് എന്തൊരു അടിപൊളി...
്അതിവേഗത്തില്‍ ഓടിച്ചുപോയ കാര്‍ റോഡരുകിലെ ചെളി മുഴുവന്‍ കുപ്പായത്തില്‍ തെറുപ്പിച്ചിട്ടും അതു ശ്രദ്ധിക്കാതെ ഹോയ് എന്തൊരു സ്പീഡ് എന്ന് അമ്പരപ്പോടെ ആനന്ദിക്കുന്ന ഒരു കഥാപാത്രം അടൂര്‍ ഗോപാലകൃഷ്ണന്റെ കൊടിയേറ്റം സിനിമയിലുണ്ട്. ഹോയ് എന്തൊരു നിഷ്‌കളങ്കത, അല്ലെങ്കില്‍ മണ്ടത്തരം. രണ്ടു ദിവസമായി കേരളം, തകര്‍ന്നു വീഴുന്ന മരട് ഫ്‌ളാറ്റുകള്‍ നോക്കി ഈ കഥാപാത്രത്തെപ്പോലെ ആനന്ദിക്കുന്നതാണ് കണ്ടത്.
പത്തും പതിനെട്ടും തട്ടുകളില്‍ കായലോരത്ത് അങ്ങനെ തലയുയര്‍ത്തി നിന്നതാണ് ആ ഫ്‌ളാറ്റ് സമുച്ചയങ്ങള്‍.(ഫ്‌ളാറ്റ് സമുച്ചയത്തെ വെറുതെ ഫ്‌ളാറ്റ് എന്നു പത്രങ്ങള്‍ കൊച്ചാക്കിപ്പറയുന്നതില്‍ ചില വായനക്കാര്‍ അമര്‍ഷം പ്രകടിപ്പിച്ചതു കണ്ടിരുന്നു. അതു കൊണ്ട് ഫ്‌ളാറ്റ് സമുച്ചയം എന്നുതന്നെ പരത്തിപ്പറയുകയാണ്) എന്തൊരു അഹന്തയിലായിരുന്നു ആ നില്‍പ്പ്. സുപ്രീം കോടതിയല്ല, കേന്ദ്രത്തിന്റെ അപ്പൂപ്പന്‍ വന്നാലും ഒരു കല്ലിളകില്ലെന്നായിരുന്നു ആ നില്‍പ്പിന്റെ അര്‍ത്ഥം. അത് അങ്ങനെയല്ലെന്ന്, ചരിത്രത്തിലാദ്യമായി ജനത്തിനു ബോധ്യമായി. നാലു സമുച്ചയങ്ങളിലെ 343 ഫളാറ്റുകള്‍ തവിടുപൊടിയായി.
ഒന്നും ആര്‍ക്കും നേരാംവണ്ണം ഉണ്ടാക്കാനറിയില്ലെന്ന ചീത്തപ്പേര് ഈ നാട്ടിലേതാണ്ട് എല്ലാവര്‍ക്കും ഉണ്ട്. ആ പേരു മാറിയിട്ടില്ലല്ലോ. ഉണ്ടാക്കിയ പാലം നന്നെ മോശമായതുകൊണ്ട് പൊളിക്കാന്‍ ആളെ തിരക്കുന്നതും മരടിന് അടുത്തു തന്നെ. എന്തായാലും, ഉണ്ടാക്കാനറിയില്ലെങ്കിലും അടിപൊളിയായി പൊളിക്കാന്‍ നമുക്കറിയാമെന്ന് മരട് തെളിയിച്ചു. തൊട്ടടുത്ത് നിന്നു വിറച്ച അങ്കണവാടിക്കു പോലും തെല്ലും പോറലില്ലാതെ സംഗതി എട്ടുനിലയില്‍ പൊട്ടി. ഇനി, ഉണ്ടാക്കാന്‍ മതി വിദേശ കൊളാബറേഷന്‍. പൊളിക്കാന്‍ നമ്മള്‍ വിദഗ്ദ്ധര്‍തന്നെ.
മരട് പഞ്ചായത്ത് ബോര്‍ഡ് മുതല്‍ (പേര് മുന്‍സിപ്പാലിറ്റി എന്നു മാറ്റിയതില്‍ കാര്യമൊന്നുമില്ല. ഇപ്പോള്‍ ഏതാണ്ട് എല്ലാ പഞ്ചായത്തും മുന്‍സിപ്പാലിറ്റിയാണ്). സംസ്ഥാനസര്‍ക്കാര്‍ വരെ നെഞ്ചുവിരിച്ചു നില്‍ക്കുന്നുണ്ട്. തങ്ങളുടെ കേമത്തമാണ് നിങ്ങള്‍ ടെലിവിഷനില്‍ കണ്ടത് എന്നവര്‍ പറയാതെ പറയുന്നുണ്ട്. ചിലര്‍ മീശ പിരിക്കുന്നുമുണ്ട്. 16 വര്‍ഷം മുമ്പൊരു സപ്തംബര്‍ പതിനൊന്നിന് അമേരിക്കയില്‍ ഇരട്ട ഗോപുരങ്ങള്‍ വിമാനമിടിച്ച് തകര്‍ത്ത സംഭവം ആളുകള്‍ ഓര്‍ത്തുകാണണം. അതും ഏതാണ്ട് ഇതു പോലെ ആയിരുന്നു എന്നു പറയുന്നതിന് വേറെ അര്‍ത്ഥം ചമച്ച് ഈയുള്ളവനെ രാജ്യദ്രോഹക്കേസ്സില്‍ പെടുത്തുകയൊന്നും ചെയ്യരുത്. വേറെ ദുരുദ്ദേശ്യമൊന്നുമില്ല. ആ പൊളി അത്ര ശാസ്ത്രീയമൊന്നുമായിരുന്നില്ല. മരടിലേതാണ് ശാസ്ത്രീയമായ പൊളി. ആ ലോകവാര്‍ത്ത പിറ്റേന്നു റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്ത പത്രങ്ങള്‍ പലതും അമേരിക്ക കത്തുന്നു എന്നാണ് എട്ടുകോളത്തില്‍ പൊലിപ്പിച്ചത്. അത്ര അതിശയോക്തി ഇത്തവണ ഉണ്ടായില്ല. മരട് തകര്‍ന്നു എന്നൊന്നും ആരും എഴുതിയില്ല. 343 ഫ്‌ളാറ്റുകള്‍ തകര്‍ത്തു എന്നെഴുതുന്നതിനു പകരം വളരെ നാല് ഫ്‌ളാറ്റ് തകര്‍ത്തു എന്നെഴുതിയ വിനീതന്മാരാണ് അധികമുള്ളത്.
സുപ്രിം കോടതിയിലെ ഒരു ജസ്റ്റിസ് വാശിയോടെ, പൊളിക്കാന്‍ പറഞ്ഞാല്‍ പൊളിച്ചേ തീരൂ എന്ന് ആക്രോശിച്ചതു കൊണ്ടാണ് സംഗതി നടന്നത്. മറ്റനവധി കേസ്സുകളില്‍ കാണിച്ചിട്ടുള്ള ഉദാരതയൊന്നും ഈ കേസ്സില്‍ ഉണ്ടായില്ല. രോഗത്തേക്കാള്‍ അപകടകരമാണ് ചികിത്സ എന്ന് പലരും ചൂണ്ടിക്കാട്ടാന്‍ ശ്രമിച്ചതാണ്. പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷിക്കാന്‍ ഫ്‌ളാറ്റ് പൊളിച്ചിട്ട് ഉള്ള പരിസ്ഥിതിയും കേടാവുമോ എന്ന ആശങ്ക ഉയര്‍ന്നതുമാണ്. വിദഗ്ദ്ധരുടെ പരിശോധനയും കാര്യമായൊന്നും ഉണ്ടായില്ല. ആയിരക്കണക്കിന് ടണ്‍ കോണ്‍ക്രീറ്റ് മാലിന്യം അവിടെ ഇപ്പോള്‍ കുന്നുകുന്നായി കിടക്കുന്നുണ്ട്. അതെല്ലാം നിശ്ചിതസമയത്ത് നീക്കം ചെയ്യും എന്നു അധികൃതര്‍ ഉറപ്പുച്ചു പറയുന്നുണ്ട്. എങ്ങോട്ട്? ആര്‍ക്കുമറിയില്ല. ഏത് നിര്‍ഭാഗ്യവാന്മാരുടെ അയലത്താണ് അത് കൊണ്ടുപോയിടാന്‍ പോകുന്നത് എന്നു ഇപ്പോള്‍ വെളിവാക്കില്ല. ഏതെങ്കിലും ഒരു പ്രദേശത്ത് കൊണ്ടിടും എന്നു തീര്‍ച്ച. അവിടത്തുകാര്‍ നാളെ ഇതിനെതിരെ സമരവുമായി ഇറങ്ങിയേക്കാം. ആ വാര്‍ത്ത ചാനലലുകളിലോ പത്രങ്ങളുടെ ഒന്നാം പേജിലോ ഉണ്ടാവില്ല എന്നുറപ്പാണ്.
ഇത്രയും അനധികൃത കെട്ടിടങ്ങള്‍ കെട്ടിയുയര്‍ത്തിയതിന് ആരെയെങ്കിലും ശിക്ഷിച്ചോ? നിയമവിരുദ്ധമായി അനുമതി നല്‍കിയതിന് ആരെയെങ്കിലും സസ്‌പെന്റ് ചെയ്‌തോ? ഒരു യുക്തിയുമില്ലാതെ ഇഷ്ടംപോലെ നടപടികള്‍ സ്റ്റേ ചെയ്ത് കെട്ടിടം പണി സുഗമമാക്കിക്കൊടുത്ത നീതിന്യായത്തിന് എന്താണ് ന്യായം എന്നു വിശദീകരണം കിട്ടിയോ? ഒരു കോടി രൂപ വരെ മുടക്കി ഫ്‌ളാറ്റ് വാങ്ങിയവര്‍ക്കുണ്ടായ നഷ്ടം ആരാണ് നികത്താന്‍ പോകുന്നത്? സാമ്പത്തികമായി തകര്‍ന്ന് ആത്മഹത്യയുടെ വക്കിലെത്തിയവരെ സഹായിക്കുന്ന കാര്യം ആലോചിക്കുന്നെങ്കിലുമുണ്ടോ? ബാങ്കുകളില്‍ നിന്നു വാങ്ങിയ 200 കോടി ഭവനവായ്പ ആരാണ് തിരിച്ചടക്കുക? ഇനിയും ഉണ്ട് ചോദ്യങ്ങള്‍. പൊളിച്ച ഫ്‌ളാറ്റുകളുടെ പൊടിപടലങ്ങള്‍ അപ്രത്യക്ഷമായതു പോലെ ഈ ചോദ്യങ്ങളും ക്രമേണ അപ്രത്യക്ഷമാവുമോ സാറേ?
ശബരിമല നിലപാടു തറ
ശബരിമല വേറെ ലെവലിലുള്ള കേസ് ആണ്്. അഞ്ചംഗബഞ്ച് അഞ്ചില്‍ നാലു ഭൂരിപക്ഷത്തോടെ വിധിച്ച കേസ് ഇതാ അതിലും വലിയ ബഞ്ച് തലങ്ങും വിലങ്ങും പുനപരിശോധിക്കുകയാണ്. വിധിയെന്താവുമെന്നു നമുക്കറിയില്ല. പക്ഷേ, പഴയവിധി സ്റ്റേ ചെയ്തിട്ടില്ലെങ്കിലും ചെയ്തതുപോലെ കണക്കാക്കണമെന്ന് മലകയറാന്‍ സംരക്ഷണം ചോദിച്ചുചെന്ന വനിതയോട് കോടതി പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. എല്ലാം അസാധാരണം, അഭൂതപൂര്‍വം, അത്ഭുതകരം.
കോടതി നിലപാട് മാറ്റിയാല്‍ ആരും അത്ഭുതപ്പെടുകയില്ല. കാരണം, അതിനേക്കാള്‍ വലിയ വാശിയോടെ വനിതാപ്രവേശനത്തിന്റെ കാടിളക്കിയ കേരള സര്‍ക്കാര്‍ നിലപാട് മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. ദേവസ്വം ബോര്‍ഡ് നിലപാട് മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. യുവതികള്‍ക്കും മല കയറാന്‍ അനുമതി നല്‍കുന്നത് ഒരു ചരിത്രസംഭവവും നവോത്ഥാനവും വിപ്ലവവും മറ്റും മറ്റുമായിരിക്കുമെന്നുമുള്ള നിലപാട് ഇപ്പോള്‍ ഇല്ല. യുവതികള്‍ക്ക് വേണ്ടി വിപ്ലവകരമായ നിലപാട് ഒരിക്കല്‍ എടുത്തതിന്റെ ഫലം വോട്ടെണ്ണിയപ്പോള്‍ കണ്ടു. മതിലുണ്ടാക്കാന്‍ വന്നരുടെ വോട്ടും പെട്ടിയില്‍ വീണില്ല. മരടിലെ ഫ്‌ളാറ്റുകള്‍ വീണതു പോലെയാണ് ലോക്‌സഭയിലേക്കുള്ള ഇടതു സ്ഥാനാര്‍ത്ഥികളും വീണത്. വോട്ടു കളയുന്ന ഒരു കളിയും ജനാധിപത്യത്തില്‍ സാധ്യമല്ല. അവര്‍ക്കു വേണ്ടാത്തതു നമുക്കും വേണ്ട.
പഴയ കാലത്തെ യുക്തിയും ന്യായവും ഒന്നുമല്ല ഇനിയുള്ള കാലത്തേത് എന്നു നാം കുറേശ്ശെയായി മനസ്സിലാക്കിവരുന്നുണ്ട്. പൗരത്വ വിഷയത്തില്‍, ആദ്യം ക്രമസമാധാനം പാലിക്ക് എന്നിട്ടാകാം കേസ് പരിഗണിക്കുന്നത് എന്നു സുപ്രിംകോടതി പറഞ്ഞതായാണ് റിപ്പോര്‍ട്ടുകളിലുള്ളത്. ക്രമസമാധാനം സുപ്രിം കോടതി ഏറ്റെടുത്തോ എന്നു ചോദിക്കരുത്. അതങ്ങനെയാണ്. കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം വനിതാപ്രവേശനം നടന്നപ്പോള്‍ കേരളത്തിലെ ക്രമസമാധാനത്തിന്റെ അവസ്ഥ എന്തായിരുന്നു, ഇത്തവണ അതില്ലാത്തതുകൊണ്ടുള്ള സുഖകരമായ അവസ്ഥ എങ്ങനെയുണ്ട് എന്നെല്ലാം ഇനി കോടതി പരിഗണിക്കുമായിരിക്കുമല്ലേ? നിയമത്തിന്റെയും ന്യായത്തിന്റെയും നീതിയുടെയുമെല്ലാം അര്‍ത്ഥവ്യാഖ്യാനത്തിന് അനന്തസാധ്യതകളാണ് ഉള്ളത്. കാത്തിരുന്നു കണ്ടോളൂ...
മുനയമ്പ്
കേരള ബി.ജെ.പി പ്രധാനമന്ത്രിക്ക് പത്തു ലക്ഷം അഭിനന്ദനക്കത്തുകള്‍ അയക്കും: വാര്‍ത്ത
പൗരത്വപ്രശ്‌നത്തിലെ നിലപാടിനെ അഭിനന്ദിക്കാനാണ് കത്തെഴുതുന്നത്. പാര്‍ട്ടി ദുര്‍ബലമായ കേരളത്തില്‍ നിന്ന് പത്തു ലക്ഷം എന്നാണു റെയ്്റ്റ് എങ്കില്‍ ദേശീയത്തില്‍ സംഗതി അനേക കോടികള്‍ കവിയും. കാല്‍കാശ് ചെലവില്ലാതെ വാട്‌സ്ആപ്പില്‍ മെസേജ് അയച്ച് ഒപ്പിക്കാനാണ് ഭാവമെങ്കില്‍ നിങ്ങള്‍ ഗുണം പിടിക്കില്ല. മോദിജിയുടെ പേജും വാട്‌സ്ആപ്പ് സെര്‍വറും അലങ്കോലമാകും. അഞ്ചു രൂപ പോസ്റ്റ് ഒട്ടിച്ച് തപ്പാലിലയച്ചാല്‍ പോസ്റ്റല്‍ വകുപ്പിന് ഗുണമാവും. പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസിന് അതെല്ലാം വാങ്ങിക്കെട്ടി എണ്ണമെടുക്കുക എന്ന പണി കൊടുക്കുകയുമാകാം. എന്തെങ്കിലും പ്രയോജനം വേണ്ടേ എന്തുകാര്യത്തിനും?
Tuesday, 7 January 2020
നന്ദി ഗവര്‍ണര്‍ സാബ് നന്ദി...
അപശബ്ദം
എന്‍പിയാര്‍
ഗവര്‍ണര്‍ ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാനോട് കേരളീയര്‍ക്കുള്ള നന്ദി പ്രകടിപ്പിക്കാന്‍ ഈ അവസരം വിനിയോഗിക്കുകയാണ്. എന്തിന് ഏതിന് എന്നെല്ലാം ഓരോന്നായി പറയാം. ഏറ്റവും പ്രധാനമായ സംഗതി കേരള നിയമസഭ പാസ്സാക്കിയ പ്രമേയത്തോട് അദ്ദേഹം പ്രകടിപ്പിച്ച അപ്രിയമാണ്. ഇത്രയും അര്‍ത്ഥപൂര്‍ണമായ ഒരു അപ്രിയപ്രകടനം അടുത്ത കാലത്തൊന്നും കണ്ടിട്ടില്ല, കേട്ടിട്ടുമില്ല.
ആകാശത്തിനു കീഴിലുള്ള ഏതു വിഷയത്തെക്കുറിച്ചും പ്രമേയം പാസ്സാക്കാന്‍ നിയമസഭയ്ക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ട്. കീഴിലല്ല, വേണമെങ്കില്‍ മീതെയുള്ള വിഷയത്തിലും കൈവെക്കാം. നിയമസഭയ്ക്കു മാത്രമല്ല പഞ്ചായത്തിനു പോലും അതിനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ട്. ആഗോളവിഷയങ്ങള്‍ ചര്‍ച്ച ചെയ്യാനാണ് നഗരസഭ യോഗങ്ങളിലെ നല്ലൊരു ഓഹരി സമയം ചെലവഴിക്കുന്നത് എന്ന് ആര്‍ക്കാണ് അറിയാത്തത്. അതു മൂലം നഗരസഭാംഗങ്ങളുടെ ജനറല്‍ നോളജ് നിലവാരം വളരെ ഉയര്‍ന്നിട്ടുണ്ടല്ലോ. സുലൈമാനിയെ അമേരിക്ക കൊന്നതിന് എതിരെയും പ്രമേയം പാസ്സാക്കാം, പഞ്ചായത്തിലും പാസ്സാക്കാം,നിയമസഭയിലും പാസ്സാക്കാം. ആവശ്യവും അനാവശ്യവും തീരുമാനിക്കുന്നത് ഗവര്‍ണറല്ല. പാസ്സാക്കുന്ന ജനപ്രതിനിധികളാണ്. സഭയുടെ അവകാശങ്ങളില്‍ കോടതി പോലും കൈവെക്കാറില്ല. ഗവര്‍ണര്‍ക്ക് അതില്‍ ഒരു കാര്യവുമില്ല. ഇന്നയിന്ന വിഷയങ്ങളെക്കുറിച്ചേ നിയമസഭ പ്രമേയം പാസ്സാക്കാവൂ എന്ന് ഭരണഘടനയിലില്ല. ഒരു പ്രശ്‌നത്തില്‍ വേറെ യാതൊന്നും ചെയ്യാനാവില്ല എന്ന് ഉറപ്പായാല്‍ ചെയ്യാവുന്ന കാര്യം ഒരു പ്രമേയം പാസ്സാക്കുക എന്നതാണ്.
ഇവിടെ എന്താണ് ഗവര്‍ണറോട് നന്ദി പറയാനുള്ളത് എന്ന് ചോദ്യം ഉയര്‍ന്നേക്കും. ഉണ്ട്. സാധാരണഗതിയില്‍ നിയമസഭ ഇങ്ങനെ ഒരു പ്രമേയം പാസ്സാക്കിയാല്‍ ആരും ഒട്ടും ഗൗനിക്കാറില്ല. അതു ആരിലും ഒരു പ്രതികരണവും ഉണ്ടാക്കാറില്ല, ആരും ചര്‍ച്ച ചെയ്യാറുമില്ല. ഗവര്‍ണര്‍ ഇടപെട്ടതുകൊണ്ടുണ്ടായ ഏറ്റവും വലിയ പ്രയോജനം നാട്ടുകാര്‍ അതു ശ്രദ്ധിച്ചു എന്നതാണ്. മാധ്യമങ്ങളും ജനങ്ങളും അതു ചര്‍ച്ച ചെയ്തു. ലക്ഷങ്ങള്‍ ചെലവാക്കി പരസ്യം ചെയ്താല്‍ കിട്ടാത്ത പ്രചാരമാണ് കാല്‍കാശ് ചെലവില്ലാതെ പൗരത്വവിഷയത്തിനു കിട്ടിയത്. നന്ദി ഗവര്‍ണര്‍ സാബ് നന്ദി...
അനാവശ്യകാര്യങ്ങള്‍ക്ക് നിയമസഭയുടെ സമയം പാഴാക്കി എന്നതാണ് ഗവര്‍ണരുടെ പരിഭവവും പരാതിയും. അതു ഗൗരവമുള്ള വിഷയംതന്നെ. എന്തെല്ലാമാണ് ആവശ്യം, എന്തെല്ലാം അനാവശ്യം എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ഒരു ചര്‍ച്ച തുടങ്ങി വെക്കാന്‍ ഗവര്‍ണര്‍ സന്നദ്ധനെങ്കില്‍ നമുക്ക്്് ഉടനെ തുടങ്ങാം ഒരു ചര്‍ച്ച. വേണമെങ്കില്‍ നിയമസഭയുടെ ഒരു പ്രത്യേക സമ്മേളനംതന്നെ വിളിച്ചുകൂട്ടാന്‍ പറയാം. ചര്‍ച്ച ചെയ്യാവുന്ന ഒന്നു രണ്ടു വിഷയങ്ങള്‍ ഈ എളിയ ലേഖകന് വിനയപൂര്‍വം നിര്‍ദ്ദേശിക്കാനുണ്ട്. കേള്‍ക്കണം നമ്പര്‍ വണ്‍- ഗവര്‍ണര്‍ എന്നൊരു പദവി കൊണ്ട് എന്തെങ്കിലും പ്രയോജനം ഭൂലോകത്താര്‍ക്കെങ്കിലുമുണ്ടോ? (ഗവര്‍ണര്‍ക്കല്ലാതെ) നമ്പര്‍ ടു - നിയമസഭയില്‍ ഇനി നടക്കുന്ന ഏറ്റവും അര്‍ത്ഥശൂന്യമായ പ്രസംഗം ഗവര്‍ണര്‍ ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്റേതായിരിക്കും. അദ്ദേഹം ഇതുവരെ പറഞ്ഞതും ഇനി പറയാന്‍ പോകുന്നതുമായ എല്ലാ കാര്യങ്ങളും അപ്പടി നിഷേധിക്കുന്ന ഒരു പ്രസംഗമായിരിക്കും അത്. മുഖ്യമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസിലെ ഏതെങ്കിലും ഉദ്യോഗസ്ഥന്‍ തയ്യാറാക്കുന്ന, പിണറായി സര്‍ക്കാറിനെ പ്രശംസകള്‍ കൊണ്ടു മൂടൂന്ന പ്രസംഗം ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്‍ ലവലേശം ക്ലേശം കൂടാതെ വായിക്കും. തീര്‍ന്നില്ല. ഈ പ്രസംഗത്തിന് നന്ദി പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന ഒരു പ്രമേയം സഭയില്‍ പിന്നീട് അവതരിപ്പിക്കും, അതിനെക്കുറിച്ച് വിസ്തരിച്ച് ചര്‍ച്ച ചെയ്യം. ഇത്രയും അനാവശ്യമായ ഒരു പ്രവര്‍ത്തി ഭൂലോകത്ത് വേറെ കാണില്ല. ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്‍ ഈ അനാവശ്യത്തെക്കുറിച്ച് പൊട്ടിത്തെറിക്കും എന്നു നമുക്ക് ഉറപ്പാണ്. മുന്‍കരുതല്‍ എടുക്കേണ്ടവര്‍ അത് ചെയ്യേണ്ടതാണ്. ക്കാം.
ഗവര്‍ണര്‍ പദവി എന്തോ വലിയ ആനമുട്ട ആണ് എന്നായിരുന്നു ഗവര്‍ണര്‍മാരായ പലരുടെയും ധാരണ. രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ തേരാപാര നടന്ന് ഏതാണ്ട് അവശനിലയിലെത്തിനില്‍ക്കുമ്പോഴാണ് അവര്‍ക്ക് ആ പദവി വീണുകിട്ടാറുള്ളത്. കിട്ടിക്കഴിഞ്ഞാല്‍ പിന്നെ അവരുടെ ഭാവവും ഭാഷയും മാറുകയായി. ഒരു മിനി രാഷ്ട്രപതിയുടെ മട്ടില്‍ രാഷ്ട്രീയസദാചാരം, ഭരണഘടനാമഹത്വം, ജനാധിപത്യമേന്മ, പ്രതിപക്ഷബഹുമാനം തുടങ്ങിയ നാനാവിധം സല്‍ഗുണങ്ങളെക്കുറിച്ചാണ് അവര്‍ പ്രസംഗിക്കാറുള്ളത്. പൂര്‍വകാലത്തിന്റെ ദുഷ്പ്രവണതകളില്‍ കാല്‍തെറ്റി വീഴാതിരിക്കാന്‍ വേണ്ടി ചില മുന്‍കരുതലെടുക്കും. പ്രസംഗിക്കാറില്ല, എഴുതിത്തയ്യാറാക്കിയ പ്രസംഗം വായിക്കുകയേ ഉള്ളൂ.(എഴുതുന്നത് അവരല്ല, അതിനു വേറെ ഉദ്യോഗസ്ഥരെ ശമ്പളം കൊടുത്തു നിര്‍ത്തിയിട്ടുണ്ട്. അതു ആവശ്യമോ അനാവശ്യമോ എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ചര്‍ച്ച അനുവദിക്കുന്നതല്ല). എഴുതിക്കൊടുത്ത പ്രസംഗം മാറ്റിവച്ച് ചരിത്രകോണ്‍ഗ്രസ്സില്‍ രോഷപ്രസംഗം നടത്തിയതോടെ തനിസ്വരൂപം വെളിവായി.
ഗവര്‍ണറും ഒരു സാദാ രാഷ്ട്രീയക്കാരന്‍ മാത്രമാണ് എന്ന യാഥാര്‍ത്ഥ്യമാണ് ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്‍ സാഹിബ് പറയാതെ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നത്. ഖാന്‍ സാഹിബിന്റെ പ്രസംഗം കേട്ട് തൊണ്ണൂറ്റെട്ടുകാരന്‍ പ്രഫസര്‍ ഇര്‍ഫാന്‍ ഹബീബ് ചരിത്രകോണ്‍ഗ്രസ്സില്‍ എഴുന്നേറ്റ് ഒച്ചയിട്ടു. കോളേജ് പഠനകാലത്ത് തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ തന്നെ തോല്‍പ്പിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ച ആളെന്ന വൈരാഗ്യം മനസ്സിലുള്ളതുകൊണ്ടാവാം ഗവര്‍ണറാണ് താനെന്ന കാര്യം ഖാന്‍സാഹിബ് പെട്ടന്നങ്ങു മറന്നു. എഴുതിയ പ്രസംഗവും പദവിയുടെ അന്തസ്സും ഖാന്‍ സാഹിബ് കണ്ണൂര്‍-തലശ്ശേരി റോഡോരത്തെ ഏതോ കണ്ടല്‍കാട്ടില്‍ വലിച്ചെറിഞ്ഞു. വാടാ പോടാ എന്നു വിളിച്ചില്ലെന്നേ ഉള്ളൂ. ബാക്കിയൊക്കെ പറഞ്ഞു. ജനത്തിനു മനസ്സിലായി-ഗവര്‍ണര്‍ എ്ന്നത് 'അത്യുന്നത' പദവിയാണ് എന്ന്.
ഗവര്‍ണര്‍ വേറെയൊരു തെറ്റിദ്ധാരണയും വലിച്ചുകീറിയിട്ടുണ്ട്. ഗവര്‍ണര്‍ക്ക് രാഷ്ട്രീയമില്ല എന്ന തെറ്റിദ്ധാരണ. കേന്ദ്രം ഭരിക്കുന്ന പാര്‍ട്ടിയുടെ സേവകനായിരുന്നു എന്നതാണ് പാതി ഗവര്‍ണര്‍മാരുടെയും മുഖ്യയോഗ്യതയെങ്കിലും ആ കസേരയിലിരുന്നാല്‍ അവരതു മറക്കും. കക്ഷിരഹിത നിഷ്പക്ഷനാണെന്നു നടിച്ചുകളയും. നാട്യം മാത്രമായിരുന്നുവെങ്കില്‍ സഹിക്കാമായിരുന്നു. ചിലര്‍ ശരിക്കും നിഷ്പക്ഷനായിക്കളയും. ഭരണഘടനയും നിയമവും നോക്കി ശരിതെറ്റ് മാത്രം പരിഗണിച്ച് തീരുമാനമെടുത്തുകളയും. പോറ്റിയ പാര്‍ട്ടിക്കെതിരെയും വിധി പറഞ്ഞുകളയും. ഇപ്പോള്‍ അത്തരം നാട്യങ്ങളൊന്നുമില്ല. പാര്‍ട്ടി താല്പര്യം വിട്ടൊരു കളിയുമില്ല. കേന്ദ്രം ഭരിക്കുന്ന പാര്‍ട്ടിക്ക് സംസ്ഥാന പ്രസിഡന്റിനെ കണ്ടെത്താന്‍ കാലതാമസം നേരിടുന്നുവെങ്കില്‍ അധികചുമതല സംസ്ഥാന ഗവര്‍ണരെ ഏല്‍പ്പിക്കാവുന്ന വിധത്തില്‍ കാര്യങ്ങളെത്തിയിട്ടുണ്ട്്. ഇതിനൊന്നും ഭരണഘടന ഭേദഗതി ചെയ്യേണ്ട കാര്യമേയില്ല. ഇങ്ങനെ എന്തെല്ലാം ഈ രാജ്യം പഠിക്കാന്‍ ബാക്കിനില്‍ക്കുന്നു.
മുനയമ്പ്
പെരിയ കൊലയാളികളെ രക്ഷിക്കാന്‍ 42 ലക്ഷം കൂടി. സി.ബി.ഐ യെ തടയാന്‍ ആദ്യം 21 ലക്ഷം. പിന്നെ 25 ലക്ഷം..
ഇത്തരം അവശ്യച്ചെലവുകള്‍ നടത്താന്‍ എങ്ങനെ ഭരണച്ചെലവ് കുറയ്ക്കാമെന്ന് ആലോചിക്കുന്നുണ്ട്. ബജറ്റില്‍ കാണാം
എന്‍പിയാര്‍
ഗവര്‍ണര്‍ ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാനോട് കേരളീയര്‍ക്കുള്ള നന്ദി പ്രകടിപ്പിക്കാന്‍ ഈ അവസരം വിനിയോഗിക്കുകയാണ്. എന്തിന് ഏതിന് എന്നെല്ലാം ഓരോന്നായി പറയാം. ഏറ്റവും പ്രധാനമായ സംഗതി കേരള നിയമസഭ പാസ്സാക്കിയ പ്രമേയത്തോട് അദ്ദേഹം പ്രകടിപ്പിച്ച അപ്രിയമാണ്. ഇത്രയും അര്‍ത്ഥപൂര്‍ണമായ ഒരു അപ്രിയപ്രകടനം അടുത്ത കാലത്തൊന്നും കണ്ടിട്ടില്ല, കേട്ടിട്ടുമില്ല.
ആകാശത്തിനു കീഴിലുള്ള ഏതു വിഷയത്തെക്കുറിച്ചും പ്രമേയം പാസ്സാക്കാന്‍ നിയമസഭയ്ക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ട്. കീഴിലല്ല, വേണമെങ്കില്‍ മീതെയുള്ള വിഷയത്തിലും കൈവെക്കാം. നിയമസഭയ്ക്കു മാത്രമല്ല പഞ്ചായത്തിനു പോലും അതിനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ട്. ആഗോളവിഷയങ്ങള്‍ ചര്‍ച്ച ചെയ്യാനാണ് നഗരസഭ യോഗങ്ങളിലെ നല്ലൊരു ഓഹരി സമയം ചെലവഴിക്കുന്നത് എന്ന് ആര്‍ക്കാണ് അറിയാത്തത്. അതു മൂലം നഗരസഭാംഗങ്ങളുടെ ജനറല്‍ നോളജ് നിലവാരം വളരെ ഉയര്‍ന്നിട്ടുണ്ടല്ലോ. സുലൈമാനിയെ അമേരിക്ക കൊന്നതിന് എതിരെയും പ്രമേയം പാസ്സാക്കാം, പഞ്ചായത്തിലും പാസ്സാക്കാം,നിയമസഭയിലും പാസ്സാക്കാം. ആവശ്യവും അനാവശ്യവും തീരുമാനിക്കുന്നത് ഗവര്‍ണറല്ല. പാസ്സാക്കുന്ന ജനപ്രതിനിധികളാണ്. സഭയുടെ അവകാശങ്ങളില്‍ കോടതി പോലും കൈവെക്കാറില്ല. ഗവര്‍ണര്‍ക്ക് അതില്‍ ഒരു കാര്യവുമില്ല. ഇന്നയിന്ന വിഷയങ്ങളെക്കുറിച്ചേ നിയമസഭ പ്രമേയം പാസ്സാക്കാവൂ എന്ന് ഭരണഘടനയിലില്ല. ഒരു പ്രശ്‌നത്തില്‍ വേറെ യാതൊന്നും ചെയ്യാനാവില്ല എന്ന് ഉറപ്പായാല്‍ ചെയ്യാവുന്ന കാര്യം ഒരു പ്രമേയം പാസ്സാക്കുക എന്നതാണ്.
ഇവിടെ എന്താണ് ഗവര്‍ണറോട് നന്ദി പറയാനുള്ളത് എന്ന് ചോദ്യം ഉയര്‍ന്നേക്കും. ഉണ്ട്. സാധാരണഗതിയില്‍ നിയമസഭ ഇങ്ങനെ ഒരു പ്രമേയം പാസ്സാക്കിയാല്‍ ആരും ഒട്ടും ഗൗനിക്കാറില്ല. അതു ആരിലും ഒരു പ്രതികരണവും ഉണ്ടാക്കാറില്ല, ആരും ചര്‍ച്ച ചെയ്യാറുമില്ല. ഗവര്‍ണര്‍ ഇടപെട്ടതുകൊണ്ടുണ്ടായ ഏറ്റവും വലിയ പ്രയോജനം നാട്ടുകാര്‍ അതു ശ്രദ്ധിച്ചു എന്നതാണ്. മാധ്യമങ്ങളും ജനങ്ങളും അതു ചര്‍ച്ച ചെയ്തു. ലക്ഷങ്ങള്‍ ചെലവാക്കി പരസ്യം ചെയ്താല്‍ കിട്ടാത്ത പ്രചാരമാണ് കാല്‍കാശ് ചെലവില്ലാതെ പൗരത്വവിഷയത്തിനു കിട്ടിയത്. നന്ദി ഗവര്‍ണര്‍ സാബ് നന്ദി...
അനാവശ്യകാര്യങ്ങള്‍ക്ക് നിയമസഭയുടെ സമയം പാഴാക്കി എന്നതാണ് ഗവര്‍ണരുടെ പരിഭവവും പരാതിയും. അതു ഗൗരവമുള്ള വിഷയംതന്നെ. എന്തെല്ലാമാണ് ആവശ്യം, എന്തെല്ലാം അനാവശ്യം എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ഒരു ചര്‍ച്ച തുടങ്ങി വെക്കാന്‍ ഗവര്‍ണര്‍ സന്നദ്ധനെങ്കില്‍ നമുക്ക്്് ഉടനെ തുടങ്ങാം ഒരു ചര്‍ച്ച. വേണമെങ്കില്‍ നിയമസഭയുടെ ഒരു പ്രത്യേക സമ്മേളനംതന്നെ വിളിച്ചുകൂട്ടാന്‍ പറയാം. ചര്‍ച്ച ചെയ്യാവുന്ന ഒന്നു രണ്ടു വിഷയങ്ങള്‍ ഈ എളിയ ലേഖകന് വിനയപൂര്‍വം നിര്‍ദ്ദേശിക്കാനുണ്ട്. കേള്‍ക്കണം നമ്പര്‍ വണ്‍- ഗവര്‍ണര്‍ എന്നൊരു പദവി കൊണ്ട് എന്തെങ്കിലും പ്രയോജനം ഭൂലോകത്താര്‍ക്കെങ്കിലുമുണ്ടോ? (ഗവര്‍ണര്‍ക്കല്ലാതെ) നമ്പര്‍ ടു - നിയമസഭയില്‍ ഇനി നടക്കുന്ന ഏറ്റവും അര്‍ത്ഥശൂന്യമായ പ്രസംഗം ഗവര്‍ണര്‍ ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്റേതായിരിക്കും. അദ്ദേഹം ഇതുവരെ പറഞ്ഞതും ഇനി പറയാന്‍ പോകുന്നതുമായ എല്ലാ കാര്യങ്ങളും അപ്പടി നിഷേധിക്കുന്ന ഒരു പ്രസംഗമായിരിക്കും അത്. മുഖ്യമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസിലെ ഏതെങ്കിലും ഉദ്യോഗസ്ഥന്‍ തയ്യാറാക്കുന്ന, പിണറായി സര്‍ക്കാറിനെ പ്രശംസകള്‍ കൊണ്ടു മൂടൂന്ന പ്രസംഗം ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്‍ ലവലേശം ക്ലേശം കൂടാതെ വായിക്കും. തീര്‍ന്നില്ല. ഈ പ്രസംഗത്തിന് നന്ദി പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന ഒരു പ്രമേയം സഭയില്‍ പിന്നീട് അവതരിപ്പിക്കും, അതിനെക്കുറിച്ച് വിസ്തരിച്ച് ചര്‍ച്ച ചെയ്യം. ഇത്രയും അനാവശ്യമായ ഒരു പ്രവര്‍ത്തി ഭൂലോകത്ത് വേറെ കാണില്ല. ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്‍ ഈ അനാവശ്യത്തെക്കുറിച്ച് പൊട്ടിത്തെറിക്കും എന്നു നമുക്ക് ഉറപ്പാണ്. മുന്‍കരുതല്‍ എടുക്കേണ്ടവര്‍ അത് ചെയ്യേണ്ടതാണ്. ക്കാം.
ഗവര്‍ണര്‍ പദവി എന്തോ വലിയ ആനമുട്ട ആണ് എന്നായിരുന്നു ഗവര്‍ണര്‍മാരായ പലരുടെയും ധാരണ. രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ തേരാപാര നടന്ന് ഏതാണ്ട് അവശനിലയിലെത്തിനില്‍ക്കുമ്പോഴാണ് അവര്‍ക്ക് ആ പദവി വീണുകിട്ടാറുള്ളത്. കിട്ടിക്കഴിഞ്ഞാല്‍ പിന്നെ അവരുടെ ഭാവവും ഭാഷയും മാറുകയായി. ഒരു മിനി രാഷ്ട്രപതിയുടെ മട്ടില്‍ രാഷ്ട്രീയസദാചാരം, ഭരണഘടനാമഹത്വം, ജനാധിപത്യമേന്മ, പ്രതിപക്ഷബഹുമാനം തുടങ്ങിയ നാനാവിധം സല്‍ഗുണങ്ങളെക്കുറിച്ചാണ് അവര്‍ പ്രസംഗിക്കാറുള്ളത്. പൂര്‍വകാലത്തിന്റെ ദുഷ്പ്രവണതകളില്‍ കാല്‍തെറ്റി വീഴാതിരിക്കാന്‍ വേണ്ടി ചില മുന്‍കരുതലെടുക്കും. പ്രസംഗിക്കാറില്ല, എഴുതിത്തയ്യാറാക്കിയ പ്രസംഗം വായിക്കുകയേ ഉള്ളൂ.(എഴുതുന്നത് അവരല്ല, അതിനു വേറെ ഉദ്യോഗസ്ഥരെ ശമ്പളം കൊടുത്തു നിര്‍ത്തിയിട്ടുണ്ട്. അതു ആവശ്യമോ അനാവശ്യമോ എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ചര്‍ച്ച അനുവദിക്കുന്നതല്ല). എഴുതിക്കൊടുത്ത പ്രസംഗം മാറ്റിവച്ച് ചരിത്രകോണ്‍ഗ്രസ്സില്‍ രോഷപ്രസംഗം നടത്തിയതോടെ തനിസ്വരൂപം വെളിവായി.
ഗവര്‍ണറും ഒരു സാദാ രാഷ്ട്രീയക്കാരന്‍ മാത്രമാണ് എന്ന യാഥാര്‍ത്ഥ്യമാണ് ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്‍ സാഹിബ് പറയാതെ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നത്. ഖാന്‍ സാഹിബിന്റെ പ്രസംഗം കേട്ട് തൊണ്ണൂറ്റെട്ടുകാരന്‍ പ്രഫസര്‍ ഇര്‍ഫാന്‍ ഹബീബ് ചരിത്രകോണ്‍ഗ്രസ്സില്‍ എഴുന്നേറ്റ് ഒച്ചയിട്ടു. കോളേജ് പഠനകാലത്ത് തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ തന്നെ തോല്‍പ്പിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ച ആളെന്ന വൈരാഗ്യം മനസ്സിലുള്ളതുകൊണ്ടാവാം ഗവര്‍ണറാണ് താനെന്ന കാര്യം ഖാന്‍സാഹിബ് പെട്ടന്നങ്ങു മറന്നു. എഴുതിയ പ്രസംഗവും പദവിയുടെ അന്തസ്സും ഖാന്‍ സാഹിബ് കണ്ണൂര്‍-തലശ്ശേരി റോഡോരത്തെ ഏതോ കണ്ടല്‍കാട്ടില്‍ വലിച്ചെറിഞ്ഞു. വാടാ പോടാ എന്നു വിളിച്ചില്ലെന്നേ ഉള്ളൂ. ബാക്കിയൊക്കെ പറഞ്ഞു. ജനത്തിനു മനസ്സിലായി-ഗവര്‍ണര്‍ എ്ന്നത് 'അത്യുന്നത' പദവിയാണ് എന്ന്.
ഗവര്‍ണര്‍ വേറെയൊരു തെറ്റിദ്ധാരണയും വലിച്ചുകീറിയിട്ടുണ്ട്. ഗവര്‍ണര്‍ക്ക് രാഷ്ട്രീയമില്ല എന്ന തെറ്റിദ്ധാരണ. കേന്ദ്രം ഭരിക്കുന്ന പാര്‍ട്ടിയുടെ സേവകനായിരുന്നു എന്നതാണ് പാതി ഗവര്‍ണര്‍മാരുടെയും മുഖ്യയോഗ്യതയെങ്കിലും ആ കസേരയിലിരുന്നാല്‍ അവരതു മറക്കും. കക്ഷിരഹിത നിഷ്പക്ഷനാണെന്നു നടിച്ചുകളയും. നാട്യം മാത്രമായിരുന്നുവെങ്കില്‍ സഹിക്കാമായിരുന്നു. ചിലര്‍ ശരിക്കും നിഷ്പക്ഷനായിക്കളയും. ഭരണഘടനയും നിയമവും നോക്കി ശരിതെറ്റ് മാത്രം പരിഗണിച്ച് തീരുമാനമെടുത്തുകളയും. പോറ്റിയ പാര്‍ട്ടിക്കെതിരെയും വിധി പറഞ്ഞുകളയും. ഇപ്പോള്‍ അത്തരം നാട്യങ്ങളൊന്നുമില്ല. പാര്‍ട്ടി താല്പര്യം വിട്ടൊരു കളിയുമില്ല. കേന്ദ്രം ഭരിക്കുന്ന പാര്‍ട്ടിക്ക് സംസ്ഥാന പ്രസിഡന്റിനെ കണ്ടെത്താന്‍ കാലതാമസം നേരിടുന്നുവെങ്കില്‍ അധികചുമതല സംസ്ഥാന ഗവര്‍ണരെ ഏല്‍പ്പിക്കാവുന്ന വിധത്തില്‍ കാര്യങ്ങളെത്തിയിട്ടുണ്ട്്. ഇതിനൊന്നും ഭരണഘടന ഭേദഗതി ചെയ്യേണ്ട കാര്യമേയില്ല. ഇങ്ങനെ എന്തെല്ലാം ഈ രാജ്യം പഠിക്കാന്‍ ബാക്കിനില്‍ക്കുന്നു.
മുനയമ്പ്
പെരിയ കൊലയാളികളെ രക്ഷിക്കാന്‍ 42 ലക്ഷം കൂടി. സി.ബി.ഐ യെ തടയാന്‍ ആദ്യം 21 ലക്ഷം. പിന്നെ 25 ലക്ഷം..
ഇത്തരം അവശ്യച്ചെലവുകള്‍ നടത്താന്‍ എങ്ങനെ ഭരണച്ചെലവ് കുറയ്ക്കാമെന്ന് ആലോചിക്കുന്നുണ്ട്. ബജറ്റില്‍ കാണാം
Tuesday, 24 December 2019
ഗവര്‍ണേഴ്‌സ് ഇന്‍ ജനറല്‍!
ഗവര്‍ണര്‍മാര്‍ക്ക് കൊടിയ വിഷം ഉണ്ടായിരുന്ന ഒരു കാലമുണ്ടായിരുന്നല്ലോ. സായിപ്പന്മാര്‍ രാജ്യം ഭരിച്ച കാലം്. അവര്‍ വെറും ഗവര്‍ണര്‍ അല്ല ഗവര്‍ണര്‍ ജനറല്‍മാരായിരുന്നു. സായിപ്പന്മാര്‍ പോയതോടെ ഗവര്‍ണര്‍ ജനറല്‍മാരും പോയെന്നാണ് കരുതിയത്. രാജഗോപാലാചാരിയുടെ കാര്യമല്ല പറയുന്നത്. അദ്ദേഹം വെറുതെ പേരിന് ഇരുന്നുകൊടുത്തുവെന്നേ ഉള്ളൂ. ഭരണഘടന വരുംവരെ ഒരു മുട്ടുശാന്തി. എന്നാലേ, നരേന്ദ്ര മോദി വാഴ്ചയുടെ രണ്ടാം ഘട്ടത്തില്‍ കാര്യങ്ങള്‍ മാറി മറിയുകയാണ്. പത്തെഴുപതു വര്‍ഷത്തിനു ശേഷം ഇതാ സംസ്ഥാന ഗവര്‍ണര്‍മാര്‍ക്ക് വീര്യവും വിഷവും കൂടുകയാണ്. പലരുടെയും ധാരണ തങ്ങള്‍ പഴയ ഗവര്‍ണര്‍ ജനറല്‍മാരുടെ പുനര്‍ജന്മം ആണ് എന്നാണ്. വളരെ സൂക്ഷിക്കേണ്ടിയിരിക്കുന്നു.
ഗവര്‍ണര്‍മാരുടെ ആവശ്യംതന്നെ ഉണ്ടോ, എന്തിന് വെറുതെ ഒരാളെ ഇത്രയും കാശു മുടക്കി അലങ്കാരമായി വെക്കണം എന്നെല്ലാമുള്ള ചോദ്യങ്ങള്‍ പല ഘട്ടത്തില്‍ പലരും ഉയര്‍ത്തിയിരുന്നു. ഗവര്‍ണര്‍ ആകാന്‍ ഒരു സാധ്യതയുമില്ല എന്നുറപ്പുള്ള ചില നിരീക്ഷകന്മാരും എഴുത്തുകാരും മറ്റുമാണ് ആ ഗവര്‍ണര്‍ പദ വിരോധികള്‍ എന്നു ധരിക്കരുത്. വിവരമുള്ള ചിലരും അത്ഭുതപ്പെട്ടിരുന്നു, ഈ ഗവര്‍ണര്‍മാരുടെ നിസ്സാരമായ അധികാരങ്ങള്‍ ഹൈക്കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റിസിനെ ഏല്പ്പിച്ചാല്‍ പോരെ എന്ന് ആലോചിക്കാറുമുണ്ടായിരുന്നു. നാലുനേരം ഉണ്ടുറങ്ങി തേച്ചുകുളിയും സുഖചികിത്സയും ഇടക്കെല്ലാം ഒുര ഉദ്ഘാടനവും ആയി കഴിഞ്ഞുകൂടിയ ഇവരെക്കൊണ്ട് അക്കാലത്തൊന്നും ഒരു ഉപദ്രവവും പൊതുവെ ഉണ്ടാകാറില്ല.
അതു പണ്ട്. പ്രതിപക്ഷ പാര്‍ട്ടികള്‍ ഭരിക്കുന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍ അവരെ അടിക്കാനുള്ള നല്ല വടിയാണ് ഈ ഗവര്‍ണര്‍ എന്ന് കോണ്‍ഗ്രസ് കാലത്തും അറിയാമായിരുന്നു. എങ്കിലും അതിനു ലേശം മാനവും മര്യാദയുമൊക്കെ ഉണ്ടായിരുന്നു. രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ നിന്നു സ്വയം പിരിഞ്ഞവരായിരുന്നു പൊതുവെ ആ സ്ഥാനത്തിരിക്കാറുള്ളത്. രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ നിന്ന് നിര്‍ബന്ധിത പെന്‍ഷന്‍ കൊടുത്തയച്ചവരും ഉണ്ടായിരുന്നു. എങ്കിലും, ജനങ്ങള്‍ തിരഞ്ഞെടുത്ത നിയമസഭയും മന്ത്രിസഭയും തന്റെ കാല്‍ക്കീഴിലാണെന്ന ധാരണയുള്ളവരായിരുന്നില്ല ഭൂരിപക്ഷവും. ഇന്ന് അത്തരം മര്യാദക്കാര്‍ ന്യൂനപക്ഷമാണ്. താന്‍ വെറും ഗവര്‍ണര്‍ അല്ല, ഗവര്‍ണര്‍ ഇന്‍ ജനറല്‍ തന്നെ ആണ് എന്നു കരുതുന്നവരാണ് ഭൂരിപക്ഷവും.
തനിച്ച് ഭൂരിപക്ഷമില്ലാത്ത ഒരു പാര്‍ട്ടിക്ക് മന്ത്രിസഭയുണ്ടാക്കാന്‍ അവസരം കൊടുത്ത ശേഷം ഭൂരിപക്ഷം തെളിയിക്കാന്‍ ഒന്നര മാസം കൊടുക്കുന്ന ഗവര്‍ണര്‍ പണ്ടുണ്ടായിരുന്നോ? അധികമൊന്നും കാണില്ല. ചിലപ്പോള്‍ കണ്ടെന്നും വരാം. കോണ്‍ഗ്രസ് കാലത്ത് അങ്ങനെ ചെയ്തില്ലേ ഇങ്ങനെ ചെയ്തില്ലേ എന്നു ബി.ജെ.പി ക്കാര്‍ക്ക് ചോദിക്കാന്‍ പാകത്തില്‍ കോണ്‍ഗ്രസ്സുകാരും ചെയ്തിട്ടുണ്ട് ഏതാണ്ട് എല്ലാ അതിക്രമങ്ങളും. ഒരു വലിയ വ്യത്യാസം ഇരുവരും തമ്മിലുണ്ടായിരുന്നു. കോണ്‍ഗ്രസ്സുകാര്‍ പൊതുവെ ഇരുട്ടിന്റെ മറവിലാണ് തെറ്റുചെയ്യാറുള്ളത്. ചെയ്യുന്നത് മോശമാണ് എന്ന ബോധത്തോടെ. ഇന്ന് അതൊന്നുമില്ല. ബി.ജെ.പിക്കാര്‍ ചാനല്‍ ക്യാമറ മുന്നില്‍ ഉണ്ട് എന്ന് ഉറപ്പുവരുത്തിയിട്ടേ കേട്ടാല്‍ ഞെട്ടുന്ന അക്രമങ്ങളും അതിക്രമങ്ങളും ചെയ്യാറുള്ളൂ.
ഞാന്‍ ഗവര്‍ണറാണ്, എനിക്ക് പാര്‍ട്ടിയില്ല എന്ന് നമ്മുടെ നാട്ടുകാരന്‍ പി.എസ് ശ്രീധരന്‍ പിള്ള പൊതുചടങ്ങുകളില്‍ പറയുന്നത് കേട്ടിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന് ഭരണഘടന വായിച്ചറിവുള്ളതു കൊണ്ട് ഉണ്ടായ തെറ്റിദ്ധാരണയായണ് അത്. ഗവര്‍ണര്‍മാര്‍ പാര്‍ട്ടി നേതാക്കളുടെ നിലവാരത്തില്‍ നിന്നു കൊണ്ടു വേണം കാര്യങ്ങള്‍ കാണാനും പ്രസംഗിക്കാനും എന്നതാണ് പുതിയ ഭരണഘടനാവ്യാഖ്യാനം. അല്ലായിരുന്നെങ്കില്‍, മാന്യനായ നമ്മുടെ ഗവര്‍ണര്‍ ആരിഫ് മുഹമ്മദ് ഖാന്‍, പൗരത്വഭേദഗതിയെ പിന്താങ്ങി ഈ വിധം പ്രസംഗപ്രചാരണം നടത്തുമായിരുന്നുവോ? ആദര്‍ശങ്ങളില്‍ ഉറച്ചുനിന്ന് പണ്ട് മന്ത്രിപദവി വലിച്ചെറിഞ്ഞ ആളാണ് ആരിഫ് എന്ന് പഴയ ആളുകള്‍ മറന്നുകാണില്ല. ഷാ ബാനോ കേസ് വിധിക്കു ശേഷം മുസ്ലിം യാഥാസ്ഥിതികരെ പിന്തുണയ്ക്കുന്ന നിലപാട് രാജീവ് ഗാന്ധി സ്വീകരിക്കുന്നതില്‍ പ്രതിഷേധിച്ച് മന്ത്രിസ്ഥാനം വെടിഞ്ഞ ആളാണ്. പഴയ പ്രതാപമൊന്നും പറഞ്ഞിട്ടു കാര്യമില്ല. അയല്‍രാജ്യത്ത് പീഡനമനുഭവിക്കുന്ന എല്ലാവര്‍ക്കും ഇന്ത്യയില്‍ വരാം, മുസ്ലിങ്ങള്‍ മാത്രം വരേണ്ട എന്ന മോദി സര്‍ക്കാര്‍ തീരുമാനം ഗാന്ധിജിയും നെഹ്‌റുവും പറഞ്ഞതു തന്നെയാണ് എന്നു പറയാന്‍ ചില്ലറ തൊലിക്കട്ടിയൊന്നും പോരല്ലോ. അതില്‍ റെക്കോഡ് ഉള്ള അമിത് ഷാ പോലും അങ്ങനെ പറഞ്ഞിട്ടില്ല. കുത്സിതബുദ്ധിയുടെ ക്രെഡിറ്റ് അമിത് ഷാ മറ്റാര്‍ക്കും വിട്ടുകൊടുക്കില്ല.
ഗവര്‍ണര്‍മാരെ നിയമിക്കുന്നതും നിയന്ത്രിക്കുന്നതും മാത്രമല്ല, ഇപ്പോള്‍ രാജ്യം ഭരിക്കുന്നതുതന്നെയും അമിത് ഷാ ആണല്ലോ. നെടുനെടുങ്കന്‍ പ്രസംഗങ്ങളും വിദേശപര്യടനവും മുടങ്ങാതെ നടത്തുക എന്ന ചുമതലയേ ഇപ്പോള്‍ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദിക്ക് ഉള്ളൂ. സംസ്ഥാനം ഏതു പാര്‍ട്ടി ഭരിച്ചാലും അവിടെ അമിത് നിയമിത ഗവര്‍ണര്‍ ആയിരിക്കും കാര്യങ്ങള്‍ തീരുമാനിക്കുന്നത്. പ്രധാനമന്ത്രിക്കും മേലെയുള്ള സുപര്‍ ഗവര്‍ണര്‍ ജനറല്‍ ആയി എല്ലാവരും അമിത് ഷായെ അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്താല്‍ സംഗതി കിടിലനാവും.
അതു ചെന്നിത്തലയ്ക്കു തിരിയില്ല
പൗരത്വപ്രശ്‌നത്തില്‍ ഇടതുപക്ഷത്തിനൊപ്പം ചേര്‍ന്ന് കോണ്‍ഗ്രസ്സും സമരം ചെയ്യുന്ന വിവരം കെ.പി.സി.സി. പ്രസിഡന്റ് മുല്ലപ്പള്ളി രാമചന്ദ്രന്‍ അറിഞ്ഞത് ചാനലില്‍ വാര്‍ത്ത കണ്ടാണോ അതല്ല അതിനു മുമ്പു ലേഖകരില്‍ ആരോ ഫോണ്‍ ചെയ്തപ്പോഴാണോ എന്നെല്ലാം എത്രനേരം വേണമെങ്കിലും ചര്‍ച്ച ചെയ്യാം. കോണ്‍ഗ്രസ്സില്‍ എന്ത് എങ്ങനെ സംഭവിച്ചാലും അത്ഭുതമില്ല. അതു പണ്ടേ അങ്ങനെയാണ്. ഇനി അതിനെച്ചൊല്ലി തര്‍ക്കം, യോഗബഹിഷ്‌കരണം, ആക്ഷേപം, ചാനല്‍ചര്‍ച്ച എന്നിത്യാദി നടപടിക്രമങ്ങള്‍ കുറച്ചുകാലം നടക്കും. തത്കാലം പിളരുന്നതല്ല. സി.പി.എമ്മുകാര്‍ ആ പൂതി മനസ്സില്‍ വച്ചാല്‍ മതി.
ഇത്ര കാലമായിട്ടും രമേശ് ചെന്നിത്തലയ്ക്ക് തിരിയാത്ത ചില സംഗതികളുമുണ്ട്. അതിലൊന്ന്, തെക്കന്‍ കേരളമല്ല വടക്കന്‍ കേരളം എന്നുള്ളതാണ്. വടകരക്കപ്പുറവും ഇപ്പുറവും പാര്‍ട്ടി നയം വേറെയായി കാണണം. മാര്‍ക്‌സിസ്റ്റ് വിരോധത്തിന്റെ എരിവുള്ള അച്ചാറു കൂട്ടിയ കഞ്ഞിയാണ് കോണ്‍ഗ്രസ്സുകാര്‍ നാദാപുരം തൊട്ടു മേലോട്ടുള്ള പ്രദേശങ്ങളില്‍ മൂന്നു നേരവും കഴിക്കുന്നത്. ഇത് ചെന്നിന്നലയ്‌ക്കോ ഉമ്മന്‍ ചാണ്ടിക്കു പോലുമോ മനസ്സിലാവില്ല.
അതേയതേ...ഡല്‍ഹിയിലും മഹാരാഷ്ട്രയിലും മറ്റും സീതാറാം യച്ചൂരിയൂടെ ചുമലില്‍ കൈയിട്ടുതന്നെയാണ് രാഹുല്‍ ഗാന്ധി നടക്കുന്നത്. ഇനിയും നടക്കും. നാളെ കോണ്‍ഗ്രസ്സിന്റെ കൂട്ടുമന്ത്രിസഭയില്‍ യച്ചൂരി മന്ത്രിയായെങ്കിലോ എന്നു ചോദിക്കേണ്ട. അതിലും കണ്ണൂരുകാര്‍ക്ക് വിരോധമില്ല. പക്ഷേ, പശ്്ചിമഘട്ടത്തിനിപ്പുറം കളി മാറും. കോണ്‍ഗ്രസ്സുകാര്‍ വഴിനടക്കാന്‍തന്നെ ഭയപ്പെടുന്ന വടക്കന്‍ മണ്ഡലങ്ങളില്‍ എഴു വട്ടം മുല്ലപ്പള്ളി ലോക്‌സഭയിലെത്തിയത്് ഈ വ്യത്യാസം അറിഞ്ഞാവുമല്ലോ. സി.പി.എം-കോണ്‍ഗ്രസ് സമരം വരുന്നതോടെ ഈ ഫോര്‍മുല പാളീസ്സാവും.
ബി.ജെ.പിയെ തോല്‍പ്പിക്കാന്‍ കോണ്‍ഗ്രസ്സും സി.പി.എമ്മും ചുമലില്‍ കൈയിട്ടു നടക്കുന്നത് കാണണേ എന്ന പ്രാര്‍ത്ഥനയിലാണ് ബി.ജെ.പി ക്കാര്‍. എങ്കിലേ സി.പി.എംവിരുദ്ധ കോണ്‍ഗ്രസ്സുകാരുടെ വോട്ട് കൊടുങ്കാറ്റില്‍ വാഴക്കൂട്ടം ചായുമ്പോലെ ബി.ജെ.പിയിലേക്കു ചാഞ്ഞുവീഴൂ. വെറുതെ പൊല്ലാപ്പിനൊന്നും പോകേണ്ട പ്രതിപക്ഷനേതാവേ...
മുനയമ്പ്
പിണറായിയും യദ്യൂരപ്പയും തമ്മില്‍ വ്യത്യാസമില്ല: ചെന്നിത്തല
സത്യം. പക്ഷേ, ചെന്നിത്തലയും മുല്ലപ്പള്ളിയും തമ്മില്‍ വ്യത്യാസമുണ്ട്!
Subscribe to:
Posts
(
Atom
)