സൗഹൃദങ്ങള്‍ സമ്പാദ്യമാക്കിയ കെ.പി കുഞ്ഞിമൂസ

വ്യക്തികളെക്കുറിച്ചുള്ള കുറിപ്പുകള്‍, ലേഖനങ്ങള്‍ ഇത്രയധികം എഴുതിയ മറ്റൊരാളില്ല. അദ്ദേഹം ആറായിരം വ്യക്തികളെക്കുറിച്ച് മരണശേഷമുള്ള അനുസ്മരണങ്ങള്‍ എഴുതിയതായി മാദ്ധ്യമറിപ്പോര്‍ട്ടുകളില്‍ കണ്ടു. അവിശ്വനീയംതന്നെ. അരനൂറ്റാണ്ടു കാലം വര്‍ഷം തോറും നൂറും നൂറ്റമ്പതും കുറിപ്പുകള്‍ എഴുതിയാലേ ഈ എണ്ണം തികക്കാനാവൂ. അപരിചിതരെക്കുറിച്ചുള്ള ചരമറിപ്പോര്‍ട്ടുകളല്ല അവ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അസൂയാര്‍ഹമായ സൗഹാര്‍ദ്ദ ബന്ധങ്ങളുടെ തെളിവാണ് ഈ രചനകള്‍. പരിചയപ്പെടുന്നവരെക്കുറിച്ചെഴുതാന്‍ അദ്ദേഹം ആള്‍ മരിക്കുന്നതു വരെ കാത്തുനില്‍ക്കാറില്ല! കാലിക്കറ്റ് ടൈംസ് പത്രത്തില്‍ അറുനൂറോളം വ്യക്തികളെക്കുറിച്ചുള്ള കുറിപ്പുകള്‍ അദ്ദേഹം എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. മിക്കതും ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരെ കുറിച്ചുള്ളതായിരുന്നു. അതൊരു സര്‍വകാല റെക്കോഡ് തന്നെയാണ്, സംശയമില്ല. 


അനുസ്മരണം / എന്‍.പി രാജേന്ദ്രന്‍ 

ഒരാഴ്ച മുമ്പ് ഞാന്‍ അദ്ദേഹത്തെ വിളിച്ചിരുന്നു. പത്രപ്രവര്‍ത്തകന്‍ എന്ന നിലയിലെ ഒരു തെരഞ്ഞെടുപ്പ് അനുഭവം എഴുതിത്തരണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെടാനാണ് വിളിച്ചത്. തത്മമയം പത്രത്തില്‍ അങ്ങനെയൊരു പംക്തി പലരെക്കൊണ്ടും എഴുതിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. എന്തെഴുതാന്‍ പറഞ്ഞാലും കുഞ്ഞിമൂസ തടസ്സമൊന്നും പറയാറില്ല. ലേഖനകാര്യം ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കാന്‍ വീണ്ടും കഴിഞ്ഞ ദിവസം വിളിച്ചിരുന്നു. കിട്ടിയില്ല. തിരിച്ചുവിളിച്ചുമില്ല. ഇല്ല, ആ ലേഖനം അദ്ദേഹം ഇനി എഴുതുകയില്ല.

ഞാനും കുഞ്ഞിമൂസയെപ്പോലൊരു തലശ്ശേരിക്കാരനാണ്. പത്തു വര്‍ഷത്തെ സീനിയോറിറ്റി അദ്ദേഹത്തിനുണ്ട്. 1966-ല്‍ 21 ാം വയസ്സില്‍ അദ്ദേഹം കോഴിക്കോട്ട് മാദ്ധ്യമപ്രവര്‍ത്തകനായി എത്തിയിട്ടുണ്ട്. കുറച്ചു പത്രപ്രവര്‍ത്തനവും കുറെ രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്‍ത്തനവും ആയിരുന്നു അന്നത്തേത്. പിന്നെയും പതിനഞ്ചു വര്‍ഷം കഴിഞ്ഞാണ് ഞാന്‍ എത്തുന്നത്. യൂണിയന്‍ സമ്മേളനങ്ങളില്‍ കണ്ടു മുട്ടാറുണ്ടെങ്കിലും തലശ്ശേരി ബന്ധം പറഞ്ഞു പരിചയപ്പെടാനൊന്നും പോയിരുന്നില്ല. അദ്ദേഹം ചന്ദ്രികയില്‍നിന്നു വിരമിച്ച ശേഷമാണ് അതിനു അവസരമുണ്ടായത്. ഞാന്‍ ചോദിച്ചു-നമ്മള്‍ തമ്മില്‍ ആദ്യം കണ്ടത് എപ്പോള്‍ എവിടെ എന്നു ഓര്‍മ്മയുണ്ടോ? അദ്ദേഹം സംശയത്തോടെ എന്നെ നോക്കി ഇല്ലെന്നു തലയാട്ടി. ഞാനതു വിവരിച്ചു. എഴുപതുകളുടെ ആദ്യം വിദ്യാര്‍ത്ഥി പ്രവര്‍ത്തകന്‍ എന്ന നിലയില്‍ അദ്ദേഹത്തെ ചെന്നു കണ്ടിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹം അന്നൊരു പ്രമുഖ എം.എസ്.എഫ് നേതാവാണ്. ഞാന്‍ ഒരു സാധാരണ വിദ്യാര്‍ത്ഥി മാത്രവും. വിമത ലീഗ് എന്നു വിളിച്ചിരുന്ന അഖിലേന്ത്യാ ലീഗിന്റെ വിദ്യാര്‍ത്ഥി സംഘടന. മുസ്ലിം ലീഗില്‍ നിന്നു പിളര്‍ന്നു മാറിയ പാര്‍ട്ടിയാണ് അഖിലേന്ത്യാ ലീഗ്. അന്നു കുഞ്ഞിമൂസയെ ചെന്നു കണ്ടത് തലശ്ശേരി പട്ടണമദ്ധ്യത്തിലെ ഒരു വീട്ടിലാണ്. മുസ്ലിം ലീഗിന്റെ പ്രമുഖനായ നേതാവ് ചെറിയ മമ്മുക്കേയിയുടെ വീടാണ് അത്. വിമത ലീഗിന്റെ ഒരു സംസ്ഥാനതല നേതാവാണ് ചെറിയ മമ്മുക്കേയി. പാര്‍ട്ടിയിലെ ഒരു വലിയ ശക്തി ആയിരുന്നു അദ്ദേഹമെങ്കിലും തെരഞ്ഞെടുപ്പുകളിലൊന്നും മത്സരിക്കാത്ത നേതാവായിരുന്നു. തലശ്ശേരി അഖിലേന്ത്യാ ലീഗിന്റെ ശക്തികേന്ദ്രമായത് അദ്ദേഹം കാരണമാണ്.

കെ.പി.കുഞ്ഞിമൂസ.

പെരിങ്ങളത്തെ കിരീടമില്ലാ രാജാവായിരുന്ന പി.ആര്‍ കുറുപ്പിന്റെ സ്‌കൂള്‍ മാനേജ്മെന്റ് ഒരു വിദ്യാര്‍ത്ഥിയെ പിരിച്ചുവിട്ടതിന് എതിരെ സമരം നടക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. എസ്.എഫ്.ഐയും വിമത എം.എസ്. എഫും സോഷ്യലിസ്റ്റ് വിദ്യാത്ഥി സംഘടനയായ ഐ.എസ്.ഓ വും
 പരിവര്‍ത്തനവാദി വിദ്യാര്‍ത്ഥി സംഘടനയുമാണ് സമരത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. പിരിച്ചുവിടലിനു എതിരെ തലശ്ശേരി ഡി.ഇ.ഓ ഓഫീസിനു മുന്നില്‍ നടക്കുന്ന ഉപവാസസമര വേദിയില്‍ പ്രസംഗിക്കുന്നതിനാണ് കുഞ്ഞിമൂസ ക്ഷണിച്ചത്. അദ്ദേഹം വരികയും ആവേശകരമായി പ്രസംഗിക്കുകയും ചെയ്തു. തമാശയൊന്നും ഒട്ടും ഇല്ലാത്ത പ്രസംഗമായിരുന്നു അതെന്നു ഓര്‍ക്കുന്നു. ഒരു പക്ഷേ, കുഞ്ഞിമൂസ എന്തിലും തമാശ കലര്‍ത്തിത്തുടങ്ങിയത് പിന്നീടെപ്പോഴോ ആയിരിക്കാം.

ഒരു കാര്യത്തില്‍ പത്രപ്രവര്‍ത്തകന്‍ എന്ന നിലയില്‍ അദ്ദേഹത്തെ പിന്നിലാക്കാന്‍ മറ്റാര്‍ക്കും കഴിയില്ല. വ്യക്തികളെക്കുറിച്ചുള്ള കുറിപ്പുകള്‍, ലേഖനങ്ങള്‍ ഇത്രയധികം എഴുതിയ മറ്റൊരാളില്ല. അദ്ദേഹം 1500ല്‍ ഏറെ
വ്യക്തികളെക്കുറിച്ച് മരണശേഷമുള്ള അനുസ്മരണങ്ങള്‍ എഴുതിയതായി മാദ്ധ്യമറിപ്പോര്‍ട്ടുകളില്‍ കണ്ടു. അവിശ്വനീയംതന്നെ. അപരിചിതരെക്കുറിച്ചുള്ള ചരമറിപ്പോര്‍ട്ടുകളല്ല അവ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അസൂയാര്‍ഹമായ സൗഹാര്‍ദ്ദ ബന്ധങ്ങളുടെ തെളിവാണ് ഈ രചനകള്‍.

പരിചയപ്പെടുന്നവരെക്കുറിച്ചെഴുതാന്‍ അദ്ദേഹം ആള്‍ മരിക്കുന്നതു വരെ കാത്തുനില്‍ക്കാറില്ല! കാലിക്കറ്റ് ടൈംസ് പത്രത്തില്‍ അറുനൂറോളം വ്യക്തികളെക്കുറിച്ചുള്ള കുറിപ്പുകള്‍ അദ്ദേഹം എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. മിക്കതും ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരെ കുറിച്ചുള്ളതായിരുന്നു. അതൊരു സര്‍വകാല റെക്കോഡ് തന്നെയാണ്, സംശയമില്ല. പത്രപ്രവര്‍ത്തകന്‍ ഒരിക്കലും വിരമിക്കുന്നില്ല എന്നു പറയാറുണ്ട്. അപൂര്‍വം ആളുകളുടെ കാര്യത്തില്‍ മാത്രമേ അതു സത്യമാകാറുള്ളൂ. പലരും പത്രവായന പോലും ഉപേക്ഷിച്ച് ജീവിക്കുന്നതായി അറിയാം. കുഞ്ഞിമൂസ പത്രപ്രവര്‍ത്തകനും പൊതു പ്രവര്‍ത്തകനുമായിരുന്നു അവസാനദിവസം വരെ. ചെറുതും വലുതുമായ പ്രശ്നങ്ങളെക്കുറിച്ച് അദ്ദേഹം എല്ലായ്പ്പോഴും പത്രങ്ങളില്‍ വായനക്കാരുടെ പംക്തികളില്‍ എഴുതാറുണ്ട്.

തികഞ്ഞ മതവിശ്വാസിയായിരിക്കവെ തന്നെ അദ്ദേഹം മതനിരപേക്ഷതയുടെ പക്ഷത്ത് ഉറച്ചുനിന്നിരുന്നു. രാഷ്ട്രീയം പോലെ സൗഹൃദവും അദ്ദേഹത്തിനു മതേതരം ആയിരുന്നു. മാതൃഭൂമിയുടെ ഡപ്യൂട്ടി എഡിറ്ററായി വിരമിച്ച വി.എം. കൊറാത്തിനെക്കുറിച്ച് ചെറിയ ഒരു ജീവചരിത്രഗ്രന്ഥം എഴുതിയത് ഒരു ഉദാഹരണമാണ്. മാതൃഭൂമിയില്‍നിന്നു വിരമിച്ച ശേഷം സംഘപരിവാര്‍ പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളില്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ചുപോന്ന ആളായിരുന്നു കൊറാത്ത്. പക്ഷേ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ മറ്റനേകം നന്മകള്‍, ഇക്കാരണം കൊണ്ട് അവഗണിക്കപ്പെട്ടുകൂടാ എന്ന് കുഞ്ഞിമൂസ ഉറച്ചു വിശ്വസിച്ചു. മുസ്ലിം വിശ്വാസികള്‍ക്കിടയിലുള്ള പല അന്ധവിശ്വാസങ്ങള്‍ക്കും മത മൗലികവാദ പ്രവണതകള്‍ക്കും എതിരെ ശബ്ദമുയര്‍ത്താന്‍ അദ്ദേഹം മടിച്ചിട്ടില്ല.

 കുഞ്ഞിമൂസയുടെ എഴുത്തുകളിലും പ്രസംഗങ്ങളിലും തമാശയുടെ ഹാസ്യത്തിന്റെ അളവ് പ്രായത്തിനൊപ്പം കൂടിക്കൂടി വരുന്നതാണ് കണ്ടത്. പൊതുപ്രവര്‍ത്തനത്തിലെ ഗൗരവാംശങ്ങള്‍ അവഗണിച്ച് അദ്ദേഹം അവ തമാശകളാക്കി മാറ്റുന്നുണ്ടോ എന്നു പോലും ചിലപ്പോഴെല്ലാം തോന്നിയിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹവും ഞാനും പങ്കാളികളായിരുന്ന ഗവ.ബ്രണ്ണന്‍ കോളജ് അലുംനി പോലുള്ള സംഘടനകളില്‍ എല്ലാവരും കുഞ്ഞിമൂസയുടെ പ്രസംഗം വേണം എന്നു ആദ്യമേ ആവശ്യമുന്നയിക്കാറുണ്ട്. കാരണം, അവര്‍ക്ക് പൊട്ടിച്ചിരിക്കാന്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രസംഗത്തിലേ അവസരം കിട്ടൂ. അല്ലാതെ, തമാശയല്ലാതെ അലുംനി സമ്മേളനത്തില്‍ ഗൗരവമായി മറ്റെന്താണ് ഉണ്ടാവേണ്ടത് എന്നദ്ദേഹത്തിനു തോന്നിയിരിക്കാം.

ബ്രണ്ണന്‍ കോളജ് അലുംനി സംഘടനയ്ക്ക് കോഴിക്കോട്ട് ബ്രാഞ്ച് ഉണ്ടാക്കാന്‍ മുന്‍കൈ എടുത്തത് കുഞ്ഞിമൂസ ആയിരുന്നു. കോഴിക്കോടിനെയും തലശ്ശേരിയെയും കുറിച്ചുള്ള ഒരു സര്‍വവിജ്ഞാന കോശമായിരുന്നു അദ്ദേഹം. ഗൗരവുമുള്ളതും അല്ലാത്തതുമായ നിരവധി പുസ്തകങ്ങള്‍ അദ്ദേഹം രചിച്ചു. പലതും അദ്ദേഹത്തിന്റെ തന്നെ മൈത്രി ബുക്സ് ആണ് പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയത്. അദ്ദേഹം ഒരു ലേഖനമെങ്കിലും എഴുതിയിട്ടില്ലാത്ത ഒരു മലയാള ആനുകാലികം ഇല്ല എന്നു തന്നെ പറയാം.

പൊതുപ്രവര്‍ത്തനവും എഴുത്തും ആരംഭിച്ച ശേഷം ഒരു മിനിട്ടും വെറുതെ ഇരിക്കാതെ മരണം വരെ ഇതു ചെയ്തുകൊണ്ടേ ഇരിക്കുകയായിരുന്നു കുഞ്ഞിമൂസ. വലിയ ഉയരങ്ങള്‍ കയറിപ്പറ്റാന്‍ അദ്ദേഹത്തിനു കഴിയുമായിരുന്നു, വലിയ അധികാരസ്ഥാനങ്ങള്‍ കയ്യടക്കി വലിയ വാഹനങ്ങളില്‍ സഞ്ചരിക്കുന്ന പലരും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യന്മാരായിരുന്നു. അദ്ദേഹം അവസാനം വരെയും ഒരു പഴയ സ്‌കൂട്ടറില്‍ സഞ്ചരിച്ചു കൊണ്ടേ ഇരുന്നു. സൗഹാര്‍ദ്ദങ്ങളായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ വലിയ സമ്പാദ്യം. അക്കാര്യത്തില്‍ അതിസമ്പന്നനായിരുന്നു കെ.പി.കുഞ്ഞിമൂസ.
(2019 ഏപ്രില്‍ 14നു രാത്രിയാണ് കെ.പി കുഞ്ഞിമൂസ അന്തരിച്ചത്).

'മൂവായിരം രൂപയുണ്ട്. അതു പോരേ?'

ലോക്‌സഭയിലേക്കു പത്രിക നല്‍കിയ കെ.ആര്‍ നാരായണന്‍ എന്ന കോണ്‍ഗ്രസ് സ്ഥാനാര്‍ത്ഥിയോട് ചോദിച്ചു പ്രചാരണം നടത്താനൊക്കെ കുറെ പണം വേണ്ടിവരില്ലേ? കാശുണ്ടോ ? നാരായണന്റെ നിഷ്‌കളങ്കമായ മറുപടിമൂവായിരം രൂപ കൊണ്ടുവന്നിട്ടുണ്ട്. അതു പോരേ? എന്നെ കളിയാക്കിയതാണോ എന്നൊരു നിമിഷം തോന്നിപ്പോയി.  ആള്‍ ഗൗരവത്തിലായിരുന്നു.  പല രാജ്യങ്ങളില്‍  ഹൈക്കമ്മീഷണറും അംബാസ്സഡറും ഡല്‍ഹിയില്‍ വൈസ് ചാന്‍സലറുമെല്ലാം ആയിരുന്ന ആള്‍ക്ക് അന്നു നമ്മുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ച് ഇത്രയൊക്കൊയേ  അറിയൂ എന്നു തോന്നിപ്പോയി.

1984ലാണ് സംഭവം. കെ.ആര്‍ നാരായണന്‍ പത്രിക നല്‍കാനെത്തിയത് ഇന്നു നിലവിലില്ലാത്ത ഒറ്റപ്പാലം ലോക്‌സഭാ സീറ്റില്‍ മത്സരിക്കാനാണ്. തൃത്താല, പട്ടാമ്പി, ഒറ്റപ്പാലം, കുഴല്‍മന്ദം, ചേലക്കര, വടക്കാഞ്ചേരി, കുന്നംകുളം നിയമസഭാ മണ്ഡലങ്ങളടങ്ങിയ ഒറ്റപ്പാലം മണ്ഡലം 1977 മുതല്‍ 2004 വരെയേ ഉണ്ടായിട്ടുള്ളൂ.

കെ.ആര്‍ നാരായണന്‍

നാരായണന്റെ സ്ഥാനാര്‍ത്ഥിത്വം അപ്രതീക്ഷിതമായിരുന്നു. ഉദ്യോഗങ്ങളില്‍ നിന്നെല്ലാം വിരമിച്ച് ഡല്‍ഹിയില്‍ വിശ്രമിക്കുകയായിരുന്നു. കേരളത്തിലെ കോണ്‍ഗ്രസ് നേതൃത്വം സ്ഥാനാര്‍ത്ഥിയായി അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേര് നിര്‍ദ്ദേശിച്ചിട്ടേ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. എങ്ങനെയാണ് താങ്കള്‍ സ്ഥാനാര്‍ത്ഥിയായത് എന്ന്, അന്നു പാലക്കാട്ടെ മാതൃഭൂമി റിപ്പോര്‍ട്ടറായിരുന്ന ഈ ലേഖകന്‍ ഒരുതവണ നാരായണനോട് ചോദിച്ചതാണ്. അദ്ദേഹം തുറന്നു പറഞ്ഞു 'എം.പി.യാകാന്‍ ആഗ്രഹമുണ്ടെന്ന് ഇന്ദിരാഗാന്ധിയോട് ഞാന്‍ പറഞ്ഞിരുന്നു. ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ മരണശേഷം ഇക്കാര്യം രാജീവ് ഗാന്ധിയോട് പറഞ്ഞു. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടപ്പോള്‍ രാജീവ് ഗാന്ധി തന്‌നെവിളിച്ച് നോമിനേഷന്‍ കൊടുക്കാന്‍ പറഞ്ഞു. ഞാനിതാ എത്തിയിരിക്കുന്നു.' എത്ര നിസ്സാരം!
ഇത്രയും പ്രമുഖനായ ഒരു വ്യക്തിക്കു ഒരു സംവരണ മണ്ഡലം മാത്രം അനുവദിച്ചതിനെക്കുറിച്ച് അന്നു പലര്‍ക്കും പരിഭവമുണ്ടായിരുന്നു. പക്ഷേ, അതൊന്നും നാരായണനെ അലട്ടിയില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വരവ് ഇഷ്ടപ്പെടാതിരുന്ന ഒരു ലീഡര്‍ അദ്ദേഹത്തെ സംവരണമണ്ഡലത്തിലാക്കിയതാണ് എന്നും കേട്ടിരുന്നു.

ഒറ്റപ്പാലത്ത് അതൊന്നുമായിരുന്നില്ല പ്രശ്‌നം. വലിയ ആളൊക്കെയായിരിക്കാം, പക്ഷേ ആള്‍ക്ക് മലയാളം അറിഞ്ഞുകൂടാ എന്നതായിരുന്നു വലിയ എതിര്‍പ്രചാരണം. ശശിതരൂരിനെ പോലെ മലയാളത്തിന് അദ്ദേഹം കുറച്ച് ഇടിവും ചതവും ഉണ്ടാക്കും എന്നത് ശരി. മലയാളമറിയില്ലെന്ന പ്രചാരണം നാരായണന് നന്നെ പൊള്ളിയതായി തോന്നി. ഒരു ദിവസം രാവിലെ ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് മുറ്റത്ത് കണ്ടപ്പോള്‍ അദ്ദേഹമതിനെക്കുറിച്ച് പരിഭവം പ്രകടിപ്പിച്ചു.

നാരായണന്റെ എതിര്‍ സ്ഥാനാര്‍ത്ഥി ഇപ്പോഴത്തെ നമ്മുടെ മന്ത്രി എ.കെ.ബാലനായിരുന്നു. 1980ല്‍ ഒറ്റപ്പാലത്തു ജയിച്ച് ലോക്‌സഭാംഗമായതാണ് ബാലന്‍. നാലു വര്‍ഷം മാത്രം മുമ്പ് തലശ്ശേരി ഗവ. ബ്രണ്ണന്‍ കോളേജില്‍ എന്റെ സീനിയറാണ് ബാലന്‍. അന്നേ പരിചയമുണ്ട്. ഒരു ദിവസം, ഷൊര്‍ണ്ണൂര്‍ ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് വരാന്തയില്‍ കെ.ആര്‍.നാരായണന്‍ വരാന്തയില്‍ നില്‍ക്കുമ്പോഴുണ്ട്  എതിര്‍സ്ഥാനാര്‍ഥി വരുന്നു. എതിരാളികള്‍ മുഖാമുഖം. ഹലോ ഹൗ ആര്‍ യു സാര്‍ ബാലന്‍ നാരായണന്റെ കൈപിടിച്ചു ചോദിച്ചു. ഹോ ഹോ അപ്പോള്‍ ബാലനും മലയാളം ശരിക്ക് അറിയത്തില്ല അല്ല്യോ എന്നായിരുന്നു നാരായണന്റെ മറു കുസൃതിച്ചോദ്യം. ബാലന്‍ ചിരിച്ചുകൊണ്ടുതന്നെ എന്തോ പറഞ്ഞു. പിന്നെ സൗഹൃദപൂര്‍വം പിരിയുകയും ചെയ്തു. വാര്‍ത്തകള്‍ക്കായി നടക്കുന്ന റിപ്പോര്‍ട്ടര്‍ക്ക് അവഗണിക്കാവുന്നതല്ലല്ലോ സംഭവം. പിറ്റേന്ന് മാതൃഭൂമിയുടെ ഒന്നാം പേജില്‍ ബോക്‌സ് വാര്‍ത്ത. തലവാചകം  'ബാലനും മലയാളം അറിയത്തില്ലേ?'

നാരായണനാണ് അത്തവണ മാത്രമല്ല, തുടര്‍ന്നു രണ്ടു വട്ടവും ജയിച്ചത്. പിന്നെ അങ്ങനെ ഉയരങ്ങളിക്കു പറന്നു. ഒറ്റപ്പാലം മണ്ഡലത്തിന്റെ ചരിത്രത്തില്‍ രണ്ട് കോണ്‍ഗ്രസ്സുകാരേ ജയിച്ചിട്ടുള്ളൂ.  ഒന്ന് കെ.കുഞ്ഞമ്പു. അത് 1977ല്‍. പിന്നെ നാരായണന്‍.

(തത്സമയം  (തത്സമയം ദിനപത്രത്തിലെ റിപ്പോര്‍ട്ടര്‍ ഡയറി പംക്തിയില്‍ 9.4.2019ന് എഴുതിയ കുറിപ്പ്)

ആവര്‍ത്തിക്കുന്ന ഈ മാധ്യമവിരുദ്ധവാര്‍ത്ത തീര്‍ത്തും വ്യാജം

'ന്യൂഡല്‍ഹി: അഴിമതിയുടെ കാര്യത്തില്‍ ഇന്ത്യന്‍ മാധ്യമങ്ങള്‍ ലോകത്തില്‍ രണ്ടാം സ്ഥാനത്തെന്ന് ലോക സാമ്പത്തിക ഫോറം സര്‍വ്വേ. ഒന്നാമത് ആസ്‌ത്രേലിയയാണ്.'

ഒരു വര്‍ഷത്തിനിടയില്‍ നാലു തവണയെങ്കിലും വാട്‌സപ്പിലും ഫെയസ്ബുക്കിലും  ഫോര്‍വേഡുകളായി വായിക്കേണ്ടി വന്ന ഒരു റിപ്പോര്‍ട്ടിന്റെ തുടക്കമാണ് ഇത്. പത്രവാര്‍ത്തയായി ആണ് ഈ ഫോര്‍വേഡ്. മുമ്പ് വന്നത് സാധാരണ ടെക്‌സ്റ്റ് ആയാണ്. കാര്യം ഒന്നുതന്നെ.
വാര്‍ത്തയുടെ അവതരണമായി ഒരു വാചകം-ലോകത്തിനു മുന്നില്‍ നാണം കെട്ട് ഇന്ത്യന്‍ മാധ്യമങ്ങള്‍- സ്്റ്റാറ്റസ്  ടൈപ്പില്‍ മുകളിലും പിന്നെ കുറെ അധിക്ഷേപങ്ങള്‍ ചുവടെയും ഇട്ടിട്ടുണ്ട്. ചുവടെ ഉള്ളത് ഇങ്ങനെ-' ലോകത്തേറ്റവും അഴിമതിക്കാരായ മാധ്യമങ്ങള്‍ ഇന്ത്യയില്‍- മാധ്യമങ്ങള്‍ക്ക് ധാര്‍മ്മികതയോ ഉത്തരവാദിത്തമോ ഇല്ല-ജനങ്ങള്‍ വിശ്വാസം നഷ്ടപ്പെട്ടു-പാവപ്പെട്ടവരുടെ നാവാകേണ്ട മാധ്യമങ്ങള്‍ പണക്കാര്‍ക്കും സ്വാധീനം ഉള്ളവര്‍ക്കും വേണ്ടിയാണ് സംസാരിക്കുന്നത്-  ഇന്ത്യക്കാര്‍ക്ക് അപമാനമായി മാധ്യമങ്ങള്‍....ലോക എക്കണോമിക് ഫോറത്തിനു വേണ്ടി എഡല്‍മാന്‍ ട്രസ്റ്റാണ് സര്‍വ്വെ നടത്തിയതെന്നു പത്രവാര്‍ത്തയിലുണ്ട്.

മാദ്ധ്യമങ്ങളെക്കുറിച്ച് പല പരാതികളും ഉണ്ട്. ഇന്ത്യന്‍ മാദ്ധ്യമങ്ങളും പരിശുദ്ധാത്മക്കളല്ല. പക്ഷേ, ഇതൊന്നും വ്യാജ സര്‍വ്വെ റിപ്പോര്‍ട്ട് ഉണ്ടാക്കുന്നതിനു ന്യായീകരണമാവുന്നില്ല.
38 രാജ്യങ്ങളില്‍ 17 രാജ്യങ്ങളിലും മാധ്യമങ്ങളില്‍ അവിശ്വാസം പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതാണ് സര്‍വ്വെ റിപ്പോര്‍ട്ട്  എന്നും ഈ വാട്‌സ്ആപ്പ് വാര്‍ത്തയില്‍ പറയുന്നുണ്ട്. 
സാമൂഹ്യമാദ്ധ്യമസൃഷ്ടിയായ ഈ വാര്‍ത്തയുടെ യാഥാര്‍ത്ഥ്യം അറിയുക എളുപ്പമാണ്. ഒറിജിനല്‍ സര്‍വ്വെ റിപ്പോര്‍ട്ട് വായിക്കാം. ഇതാണ് ലിങ്ക്

https://www.edelman.com/

റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ ഒരിടത്തും ലോകസാമ്പത്തിക ഫോറം ഉച്ചകോടിയെക്കുറിച്ച് ഒരു പരാമര്‍ശവുമില്ല. സാരമില്ല, അതു പ്രധാനമല്ല. ലോകത്തിനു മുന്നില്‍ നാണം കെട്ട് ഇന്ത്യന്‍ മാധ്യമങ്ങള്‍ എന്ന് ആ റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍  ഒരിടത്തും ഇല്ല. ലോകത്തേറ്റവും അഴിമതിക്കാരായ മാധ്യമങ്ങള്‍ ഇന്ത്യയില്‍ എന്നോ  മാധ്യമങ്ങള്‍ക്ക് ധാര്‍മ്മികതയോ ഉത്തരവാദിത്തമോ ഇല്ല  എന്നോ ജനങ്ങള്‍ വിശ്വാസം നഷ്ടപ്പെട്ടു എന്നോ പാവപ്പെട്ടവരുടെ നാവാകേണ്ട മാധ്യമങ്ങള്‍ പണക്കാര്‍ക്കും സ്വാധീനം ഉള്ളവര്‍ക്കും വേണ്ടിയാണ് സംസാരിക്കുന്നത് എന്നോ  ഇന്ത്യക്കാര്‍ക്ക് അപമാനമായി മാധ്യമങ്ങള്‍ എന്നോ റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍  ഒരിടത്തുമില്ല.

ഇനി സര്‍വ്വെയെക്കുറിച്ചുള്ള ചില യാഥാര്‍ത്ഥ്യങ്ങള്‍ പറയാം.
2001 മുതല്‍ നടക്കുന്ന സര്‍വ്വെ ആണ്. ഓരോ വര്‍ഷവും അന്വേഷിക്കുക ഓരോ വിഷയമാണ്. 2018-ലെ സര്‍വ്വെ വിഷയം സത്യത്തിനു വേണ്ടിയുള്ള പോരാട്ടം എന്നതാണ്. ഓരോ വിഭാഗത്തിന്റെയും വിശ്വാസ്യതയില്‍ ഏറ്റക്കുറച്ചില്‍  ഉണ്ടായോ എന്നതാണ് സര്‍വ്വെയുടെ നോട്ടം.
2017-നും 18നും ഇടയില്‍ വിശ്വാസ്യതയില്‍ വലിയ തകര്‍ച്ച ഒരു മേഖലയ്ക്കും ഉണ്ടായിട്ടില്ല. സര്‍ക്കാറേതര സന്നദ്ധ സ്ഥാപനങ്ങള്‍, വാണിജ്യസമൂഹം, സര്‍ക്കാര്‍, മാദ്ധ്യമം എന്നീ വിഭാഗങ്ങളെയാണ് സര്‍വ്വെ പഠിക്കുന്നത്.

2017-ല്‍ വിശ്വാസതയില്‍ ഒന്നാം സ്ഥാനത്തായിരുന്നു ഇന്ത്യന്‍ മാദ്ധ്യമങ്ങള്‍. മൂന്നാം സ്ഥാനവും ആയി എന്നേ ഉള്ളൂ. ഇന്ത്യ, ചൈന, ഇന്തോനീഷ്യ, യു.എ.ഇ, സിംഗപ്പുര്‍ എന്നീ രാജ്യങ്ങള്‍ തന്നെയാണ് മുന്‍പന്തിയില്‍ എത്തിയത്. ലോകത്തെ മുഴുവനായി എടുത്താല്‍ ഏറ്റവും വിശ്വാസ്യത കുറയുന്ന സ്ഥാപനം മാദ്ധ്യമം ആണെന്ന് സര്‍വ്വെ കണ്ടെത്തുന്നുണ്ട്. 2017-ലും 2018-ലും 28ല്‍ 22 രാജ്യങ്ങളിലും മാദ്ധ്യമ വിശ്വാസ്യതയുടെ നില തൃപ്തികരമല്ല.  ചൈനയും ഇന്തോനീഷ്യയും ഇന്ത്യയും ആണ് യഥാക്രമം 71, 68, 61 പോയന്റുകള്‍ കിട്ടി മുന്‍നിരയില്‍ നില്‍ക്കുന്നത്. സിംഗപ്പൂര്‍, നെതര്‍ലന്‍ഡ്‌സ്, യു.എ.ഇ എന്നീ രാജ്യങ്ങള്‍ മോശമല്ലാത്ത പോയന്റുകള്‍ ലഭിച്ച രാജ്യങ്ങളാണ്. മാദ്ധ്യമം എന്ന വിഭാഗത്തില്‍ ജേണലിസം, സോഷ്യല്‍ മീഡിയ എന്നിങ്ങനെ ഉപവിഭാഗങ്ങളുമുണ്ട്. സര്‍വ്വെയുടെ ആദ്യകാലത്ത് വിശ്വാസ്യതയില്‍ മുന്നില്‍നിന്ന സോഷ്യല്‍ മീഡിയ അതിവേഗം വിശ്വാസ്യത ഇല്ലാത്ത വിഭാഗമായി മാറി്. ഇങ്ങനെയാണെങ്കിലും വാര്‍ത്തകള്‍ക്കു വേണ്ടി കാത്തുനില്‍്ക്കുന്ന ജനങ്ങളുടെ എണ്ണം കുറഞ്ഞുവരികയാണ് എല്ലാ രാജ്യങ്ങളിലും. വിശ്വാസ്യതയല്ല, താല്‍പര്യമാണ് വേഗത്തില്‍ കുറഞ്ഞുപോകുന്നത്. ഇതൊക്കെയാണെങ്കിലും 2017നെ അപേക്ഷിച്ച് മറ്റു മൂന്നു വിഭാഗങ്ങളേക്കാള്‍ 2018-ല്‍ വിശ്വാസ്ത കുറഞ്ഞ വിഭാഗം മീഡിയ ആണ്്, ഇന്ത്യയിലല്ല ലോകത്ത് ആകമാനം.

മാദ്ധ്യമലോകം എങ്ങോട്ട്? നിര്‍മിതബുദ്ധി മുതല്‍ വ്യാജവാര്‍ത്ത വരെ

വികസിതലോകത്ത് പത്രങ്ങള്‍ അപ്രത്യക്ഷമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഈ കാലത്ത് ഓരോ വര്‍ഷാരംഭവും മാദ്ധ്യമലോകത്തിന്റെ ഹൃദയമിടിപ്പിനു വേഗം കൂട്ടുകയാണ്. 2019 എന്താണ് മാദ്ധ്യമ മേഖലയ്ക്കായി കാത്തുവച്ചിരിക്കുന്നത്? പരിശോധിക്കുകയാണ് ലോകത്തിലെ പ്രമുഖ മാദ്ധ്യമപഠന സ്ഥാപനം ആയ റോയിട്ടേയഴ്‌സ് ഇന്‍സ്റ്റിറ്റിയട്ട് ഫോര്‍ സ്റ്റഡി ഓഫ് ജേണലിസം. 2012 മുതല്‍ വര്‍ഷംതോറും സര്‍വെ നടത്തുന്നുണ്ട് റോയ്‌ട്ടേഴ്‌സ് ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്.

ഇന്ത്യ ഉള്‍പ്പെടെ 29 രാജ്യങ്ങളില്‍നിന്നുള്ള 200 മാദ്ധ്യമ പ്രധാനികളുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ ആണ് ഈ റിപ്പോര്‍ട്ടിനു ആധാരം. അവരില്‍ നാല്പത് എഡിറ്റര്‍ ഇന്‍ ചീഫുമാരും മുപ്പതു സി.ഇ.ഓ മാരും മുപ്പതു ഡിജിറ്റല്‍ മീഡിയ തലവന്മാരും ഉള്‍പ്പെടുന്നു. എണ്‍പതു ശതമാനവും വികസിതരാജ്യങ്ങളില്‍നിന്നുള്ളവരാണ്. 55 ശതമാനം പേര്‍ അച്ചടി മാദ്ധ്യമ പശ്ചാത്തലം ഉള്ളവരുമാണ്.

സര്‍വെയില്‍ കണ്ടെത്തിയ പ്രധാന ആശങ്കകളും പ്രതീക്ഷകളും എന്തെല്ലാമെന്നു നോക്കാം.

1. പത്രങ്ങള്‍ തുടര്‍ന്നും അതിജീവനത്തിനു പരസ്യവരുമാനത്തെയും കോപ്പി വില്‍പ്പനയും ആശ്രയിക്കും. പക്ഷേ, നിലനില്‍ക്കാന്‍ അതു മതിയാകില്ല. ഇതിനോട് ചേര്‍ന്നു സംഭാവനകളെയും മറ്റു പുതിയ മാര്‍ഗ്ഗങ്ങളെയും ആശ്രയിക്കേണ്ടിവരും.
2. സ്വതന്ത്ര മാദ്ധ്യമപ്രവര്‍ത്തനത്തിനു താങ്ങ് ആവുന്ന ഫൗണ്ടേഷനുകളും സംഘടനകളും ഉയര്‍ന്നു വരാം. ജനാധിപത്യ സര്‍ക്കാറുകളും ഈ ചുമതല നിര്‍വ്വഹിച്ചേക്കും. ഫോര്‍ത്ത് എസ്റ്റേറ്റ് നിലനില്‍ക്കണമെന്നു നിര്‍ബന്ധമുള്ള ഭരണാധികാരികള്‍ അതിനു സന്നദ്ധരായേക്കാം. 
3. മികച്ച യോഗ്യതയുള്ളവരെ മാദ്ധ്യമപ്രവര്‍ത്തക മേഖലയ്ക്ക് നഷ്ടപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ശമ്പളക്കുറവും ന്യൂസ് റൂം ജോലി സമ്മര്‍ദ്ദവും മാദ്ധ്യമപ്രവര്‍ത്തനം അനാകര്‍ഷക തൊഴിലിടമാക്കുന്നു.
4. നിര്‍മിതബുദ്ധി (ആര്‍ട്ടിഫിഷല്‍ ഇന്റലിജന്‍സ്) മാദ്ധ്യമമേഖലയില്‍ പ്രാമുഖ്യം നേടും എന്നാണ്. അതു ജേണലിസത്തിനു പകരമാവില്ല. പക്ഷേ, വായനക്കാര്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന രീതി   യില്‍ ഉള്ളടക്കം രൂപപ്പെടുത്താനും അതുവഴി പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങള്‍ക്കു കൂടുതല്‍ ജനസമ്മതി ഉണ്ടാക്കാനും കഴിയും.
5. വാര്‍ത്തകളും മറ്റും കൂടുതലായി ശബ്ദറിപ്പോര്‍ട്ടുകളിലൂടെ പുറത്തുവരും. ഓഡിയോ പോഡ്കാസ്റ്റുകള്‍ എങ്ങും കൂടുതല്‍ ശ്രദ്ധയാകര്‍ഷിക്കുന്നു. ആമസോണും അലക്‌സയും ഗൂഗ്ള്‍    അസിസ്റ്റന്റും പ്രധാനപങ്കു വഹിക്കും.
6. വ്യാജവാര്‍ത്തകള്‍ക്കും കുപ്രചാരണങ്ങള്‍ക്കും എതിരെ കേന്ദ്രീകൃത നടപടികള്‍ വര്‍ദ്ധിച്ച തോതില്‍ ഈ വര്‍ഷം ഉണ്ടാകും. പക്ഷേ, വ്യാജവാര്‍ത്ത, അടഞ്ഞ കമ്മ്യൂണിറ്റി ഗ്രൂ   പ്പുകളില്‍ തുടരും. പുറത്തുള്ളവര്‍ക്ക് ഇവ കണ്ടെത്താനോ തടയാനോ കഴിയില്ല.
7. വിലയോ ദൃശ്യപരമായ ആകര്‍ഷണീയതയോ അല്ല, വിശ്വാസ്യതയാണ് പ്രധാനം എന്ന തിരിച്ചറിവിലേക്കു കുറെ മാദ്ധ്യമങ്ങള്‍ നീങ്ങും. പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളെ ഈ മാനദണ്ഡത്തിലൂടെ തിരിച്ചറിയാന്‍ ജനങ്ങള്‍ പഠിച്ചുതുടങ്ങും.
8.  ഒഴിവുസമയ മുഴുവന്‍ സാമൂഹ്യമാദ്ധ്യമങ്ങളില്‍ ചെലവാക്കുന്ന സ്വഭാവം പുതുതലമുറ ക്രമേണ വെടിയും. അര്‍ത്ഥമുള്ള ഉള്ളടക്കത്തിലേക്ക് മാറാന്‍ അവര്‍ തയ്യാറാകും.
9. അതിവേഗമുള്ള, ഉപരിപ്ലവ വാര്‍ത്താ കുത്തൊഴുക്കില്‍നിന്നു വേഗത കുറഞ്ഞ, എന്നാല്‍ അര്‍ത്ഥപൂര്‍ണ്ണവും സത്യസന്ധവുമായ വാര്‍ത്തയിലേക്ക് ധാരാളം പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങള്‍ മാ     റും. പക്ഷേ, ജനങ്ങളുടെ പ്രതികരണം ഇപ്പോഴും വ്യക്തമല്ല.
10. ന്യൂയോര്‍ക്ക് ടൈംസ് പോലെ വിശ്വാസ്യതയുള്ള മാദ്ധ്യമങ്ങള്‍ പണം കൊടുത്ത് ഓണ്‍ലൈനില്‍ വായിക്കാന്‍ കൂടൂതല്‍ വായനക്കാര്‍ സന്നദ്ധരാകുന്നുണ്ട്. അവരുടെ നാല്‍പതു ല   ക്ഷം വരിക്കാരില്‍ 31 ലക്ഷവും ഓണ്‍ലൈന്‍ വരിക്കാരാണ്.
11. വാര്‍ത്താശേഖരണത്തില്‍ സാങ്കേതികവിദ്യ വലിയ പങ്കു വഹിക്കും. കാമറൂണില്‍ സ്ത്രീകളെയും കുട്ടികളെയും കൊല്ലുന്നത് സംബന്ധിച്ച റിപ്പോര്‍ട്ട് തയ്യാറാക്കാന്‍ ബി.ബി.സി,    ഗൂഗ്ള്‍ എര്‍ത്ത് തൊട്ട് നിരവധി ഓപ്പണ്‍ സോഴ്‌സ് ടെക്‌നോളജികള്‍ ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയത് ഏറെ ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ഇതാണ് മികച്ച ഉദാഹരണം.
12.ഇന്ത്യയില്‍ സാമൂഹ്യമാദ്ധ്യമങ്ങളുടെ സാര്‍വത്രികമായ സാന്നിദ്ധ്യം വ്യാജവാര്‍ത്ത പരത്തുന്നതിനും അസഹിഷ്ണുതയും മതവൈരവും ആളിക്കത്തിക്കുന്നതിനുമാണ് പ്രയോജനപ്പെ   ട്ടിട്ടുള്ളത്. വ്യാജ വീഡിയോകള്‍ ഉണ്ടാക്കുക ഒരു എളുപ്പപ്പണിയായി മാറിയിട്ടുമുണ്ട്. ഇതെല്ലാമാണ് തെരഞ്ഞെടുപ്പുകളെ സ്വാധീനിക്കുന്നത് എന്നതു ജനാധിപത്യത്തിനു തന്നെ വലിയ ഭീഷണിയാകുന്നു.
13. വലിയൊരു വിഭാഗം രാജ്യങ്ങളില്‍ വിശ്വാസ്യതയുള്ള ഓണ്‍ലൈന്‍ മാദ്ധ്യമങ്ങള്‍ പെയ്ഡ് സബ്ക്രിബ്ഷനിലേക്കു മാറുന്നത് സത്യസന്ധതയില്ലാത്ത മാദ്ധ്യമങ്ങളെ ആശ്രയിക്കാന്‍  ജ    നങ്ങളെ നിര്‍ബന്ധിതമാക്കും. ഇതും വാര്‍ത്തയുടെ ഗുണം ഇല്ലാതാക്കും. ഇതിനൊരു മറുമരുന്നായി പേ വാള്‍ ബ്ലോക്കുകള്‍ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടും.(പണംനല്‍കിയുള്ള മാധ്യമവായനയാണ് പേ വാള്‍)
14. പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളില്‍ സമൂഹത്തിലെ എല്ലാ വിഭാഗങ്ങളുടെയും സാന്നിദ്ധ്യം ഉറപ്പാക്കാനുള്ള ശ്രമം ശക്തിപ്പെടും. വളരെ ബോധത്തോടെയും മുന്‍കരുതലോടെയും തയ്യാറാക്കുന്ന      മാദ്ധ്യമങ്ങളിലും സ്ത്രീകള്‍ ഉള്‍പ്പെടെ അതിരുകളിലുള്ളവരുടെ സാന്നിദ്ധ്യം രചനകള്‍, അഭിമുഖങ്ങള്‍, അഭിപ്രായങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയ എല്ലാ മേഖലകളിലും ന്യൂനപക്ഷമായി തുടരുന്നു      എന്നത് തിരിച്ചറിയപ്പെടും. ഇതു കണ്ടെത്തുന്നതിനുള്ള സോഫ്റ്റ് വെയറുകള്‍ സാര്‍വത്രികമായി ഉപയോഗപ്പെടുത്തുകയുംചെയ്യും.
Read full report in
https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/our-research/journalism-media-and-technology-trends-and-predictions-2019



ദ് ഗാര്‍ഡിയനില്‍ പരസ്യം കുറവ,് സംഭാവന കൂടുതല്‍


ലണ്ടനിലെ ദ് ഗാര്‍ഡിയന്‍ പ്രസിദ്ധീകരണത്തിനു രണ്ടു വര്‍ഷത്തിനിടെ പത്തു ലക്ഷം വായനക്കാരില്‍ നിന്നു സംഭാവന ലഭിച്ചു. സംഭാവനയായി കിട്ടുന്നതില്‍ കുറഞ്ഞ സംഖ്യയേ പത്രത്തിന് പരസ്യ വരുമാനമായി ലഭിക്കുന്നുള്ളൂ.

1821 മുതല്‍ ലണ്ടനില്‍ നിന്ന് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചുവരുന്ന ദ് ഗാര്‍ഡിയന്‍ പ്രിന്റ് എഡിഷന്‍ പ്രചാരം ഒന്നര ലക്ഷം കോപ്പിയേ ഉള്ളൂ. ദ് ഒബ്‌സര്‍വര്‍, ദ് ഗാര്‍ഡിയന്‍ വീക്ക്‌ലി എന്നിവ കൂടി പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തുന്ന ഗാര്‍ഡിയന്‍ മീഡിയ ഗ്രൂപ്പ് ഇറക്കുന്ന പത്രത്തിന്റെ പേര് 1959 വരെ മാഞ്ചസ്റ്റര്‍ ഗാര്‍ഡിയന്‍ എന്നായിരുന്നു.

രാഷ്ട്രീയ-മത താല്പര്യങ്ങളില്ലാത്ത സ്വതന്ത്ര പത്രപ്രവര്‍ത്തനം വാഗ്ദാനം  ചെയ്യുന്ന സ്ഥാപനമാണ് ഇത്. രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും വിശ്വാസ്യതയുള്ള പത്രമായാണ് ദ് ഗാര്‍ഡിയന്‍ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. ഗാര്‍ഡിയന്റെ ഓണ്‍ലൈന്‍ എഡിഷന്‍ മാസം 23 ലക്ഷം പേരിലെത്തുന്നു. റുപര്‍ട് മര്‍ഡോക്കിന്റെ ഉടമസ്ഥയിലുള്ള ന്യൂസ് ഓഫ് ദ വേള്‍ഡ് പത്രം പൂട്ടിച്ച ഫോണ്‍ ചോര്‍ത്തല്‍ വാര്‍ത്ത പുറത്തുകൊണ്ടുവന്നത് ദ് ഗാര്‍ഡിയന്‍ ആണ്.

 ഒരു ബിസിനസ് എന്ന നിലയിലുള്ള തകര്‍ച്ചയല്ല, വിശ്വാസ്യതയിലുള്ള തകര്‍ച്ചയാണ് വാര്‍ത്താമാദ്ധ്യമങ്ങള്‍ നേരിടുന്ന ഏറ്റവും വലിയ വെല്ലുവിളിയെന്ന് ദ് ഗാര്‍ഡിയന്‍ എഡിറ്റര്‍ കാത് വിനര്‍ പ്രസ്ഗസറ്റ്.സിഒ.യുകെ യുമായുള്ള അഭിമുഖത്തില്‍ പറയുന്നുണ്ട്.

അഫ്ഗാന്‍ ജേണലിസ്റ്റ് ആദ്യ രക്തസാക്ഷി

അഫ്ഗാന്‍ സിറ്റിസണ്‍ ജേണലിസ്റ്റ് ജാവിദ് നൂരി ആണ് 2019ലെ ആദ്യത്തെ പത്രപ്രവര്‍ത്തക രക്തസാക്ഷി. ജനവരി അഞ്ചിന് ഫാറ പ്രവിശ്യയില്‍ അദ്ദേഹത്തെ ബസ് തടഞ്ഞ് തെരഞ്ഞുപിടിച്ച് കൊലപ്പെടുത്തിയത് താലിബാന്‍ ക്രൂരന്മാരാണ്.
27കാരനായ ജാവിദ് പ്രാദേശിക സര്‍ക്കാറില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുമ്പോള്‍തന്നെ ചാനലുകളിലും റേഡിയോവിലും വാര്‍ത്ത റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്തുപോന്നിരുന്നു.സാമൂഹ്യപ്രശ്‌നങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വിമര്‍ശനറിപ്പോര്‍ട്ടുകളില്‍ താലിബാന്‍കാര്‍ക്ക് എതിര്‍പ്പുണ്ടായിരുന്നതായി റിപ്പോര്‍ട്ടേഴ്‌സ് വിതൗട്ട് ബോര്‍ഡേഴ്‌സ് വിശദീകരിക്കുന്നു.

ലോകത്തില്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ മാദ്ധ്യമപ്രവര്‍ത്തകര്‍ കൊലചെയ്യപ്പെടുന്ന രാജ്യം അഫ്ഗാനിസ്ഥാനാണ്. 2018ല്‍ പതിനഞ്ച് റിപ്പോര്‍ട്ടര്‍മാരാണ് അവിടെ അക്രമങ്ങളില്‍ മരിച്ചത്.

വ്യാജവാര്‍ത്തകള്‍
പങ്കു വയ്ക്കുന്നത്
ഏറെയും മുതിര്‍ന്നവര്‍

വ്യാജവാര്‍ത്തകള്‍ സാമൂഹ്യമാദ്ധ്യമങ്ങളില്‍ പങ്കുവച്ച് പ്രചരിപ്പിക്കുത് ഏറിയ പങ്കും യുവാക്കളാണ് എന്നാവും പൊതുധാരണ. അതു ശരിയല്ല. 65 പിന്നിട്ട മുതിര്‍ന്നവരാണ് ഇക്കാര്യത്തില്‍ മുന്നില്‍ എന്ന്് അമേരിക്കയില്‍ നടന്ന ഒരു പഠനം കണ്ടെത്തുന്നു.

തെരഞ്ഞെടുപ്പു കാലത്തെ വ്യാജവാര്‍ത്തകളെക്കുറിച്ചായിരുന്നു പഠനം. വന്‍തോതില്‍ വ്യാജവാര്‍ത്തകള്‍ പ്രചരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു എന്നത് അമേരിക്കയെ സംബന്ധിച്ചെങ്കിലും ശരിയല്ല. ഇതില്‍തന്നെ പതിനൊന്നു ശതമാനം പേര്‍ 65നു മേല്‍ പ്രായമുള്ളവരാണ്. അവരാകട്ടെ തൊട്ടു താഴെയുള്ള വിഭാഗം പങ്കു വച്ചതിന്റെ ഇരട്ടി വ്യാജവാര്‍ത്തകളാണ് സത്യവാര്‍ത്തകള്‍ എന്ന മട്ടില്‍ പലര്‍ക്കും പങ്കുവച്ച് പ്രചരിപ്പിച്ചത്. ഇവര്‍ പാര്‍ട്ടി അനുഭാവികളാണോ അല്ലയോ എന്നത് അത്രയൊന്നും പ്രസക്തമായി തോന്നിയില്ല എന്നു പഠനത്തില്‍ പങ്കാളിയായിരുന്ന പ്രിന്‍സ്ടന്‍ യൂനിവേഴ്‌സിറ്റി പൊളിറ്റിക്കല്‍ സയന്റിസ്റ്റ് ആന്‍ഡ്രൂ ഗസ് വെളിപ്പെടുത്തി.

എന്താണ് ഇതിനു കാരണം? മുതിര്‍ന്ന പൗരന്മാര്‍ക്ക് ഇപ്പോഴും ഡിജിറ്റല്‍ മീഡിയ സാക്ഷരത ആര്‍ജ്ജിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. അവര്‍ക്കു വ്യാജവാര്‍ത്തയും യഥാര്‍ത്ഥവാര്‍ത്തയും വേര്‍തിരിച്ചറിയാന്‍ കഴിയുന്നില്ല എന്നതുതന്നെ കാരണം. ഫേസ്ബുക്കിലും മറ്റും വാര്‍ത്ത സൃഷ്ടിച്ചുവിടുന്ത് യഥാര്‍ത്ഥ മാദ്ധ്യമപ്രവര്‍ത്തകരാണ് എന്നു തെറ്റിദ്ധരിച്ചവരും ധാരാളമായി വാര്‍ത്തകള്‍, സത്യാസത്യ വിചാരമില്ലാതെ അവ പങ്കുവയ്ക്കുന്നു എന്നം തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.

(മീഡിയബൈറ്റ്
മീഡിയ മാഗസീനില്‍ ്പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തുന്നത്)

മുഖ്യമന്ത്രിയെ വിമര്‍ശിക്കുന്നത് രാജ്യസുരക്ഷയ്ക്കു ഭീഷണി

 മീഡിയ ബൈറ്റ്‌സ്


ഭരണഘടന വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന അഭിപ്രായ പ്രകടനസ്വാതന്ത്ര്യം ഉപയോഗിച്ചതിനു ഒരു പത്രാധിപര്‍ ഒരു വര്‍ഷത്തെ തടവ് അനുഭവിക്കാന്‍ ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മണിപ്പൂര്‍ ഭരിക്കുന്ന ബി.ജെ.പി നിയന്ത്രിത ഭരണത്തെ വിമര്‍ശിച്ചതിന്  പത്രപ്രവര്‍ത്തകന്‍ കിഷോര്‍ചന്ദ്ര വാങ്‌ഖേം നവംബര്‍ 26നു അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെട്ടത് ദേശീയ സുരക്ഷാ നിയമം അനുസരിച്ചായിരുന്നു.  സംസ്ഥാനത്തെ ദേശീയ സുരക്ഷാ നിയമ ഉപദേശക ബോര്‍ഡിന്റെ ശുപാര്‍ശ പരിഗണിച്ച് ഡിസംബര്‍ 13നു അദ്ദേഹത്തിനു ശിക്ഷ വിധിച്ചു. തടവിലിടാന്‍ ആവശ്യപ്പെട്ട് സര്‍ക്കാറിന് റിപ്പോര്‍ട്ട് നല്‍കുകയും ചെയ്തു.

എന്താണ് അദ്ദേഹം ഉണ്ടാക്കിയ പ്രകോപനം എന്നല്ലേ. ഐ.എസ്.ടി.വി എന്ന ചാനലിന്റെ അവതാരകനും റിപ്പോര്‍ട്ടറുമായ അദ്ദേഹം സാമൂഹ്യമാദ്ധ്യമത്തില്‍ അപ് ലോഡ് ചെയ്ത ഒരു വീഡിയോയില്‍ സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാറിനെ കഠിനമായി വിമര്‍ശിച്ചിരുന്നു. ബ്രിട്ടനെതിരെ ഝാന്‍സി റാണി നടത്തിയ പോരാട്ടത്തെ മണിപ്പൂര്‍ സ്വാതന്ത്ര്യസമരവുമായി കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്ത് പ്രകീര്‍ത്തിക്കുന്ന ചടങ്ങ് സംഘടിപ്പിച്ചതിനെ വിമര്‍ശിച്ചു എന്നതായിരുന്നു അദ്ദേഹം ചെയ്ത കുറ്റം. പ്രാദേശിക ഭാഷയില്‍ അവതരിപ്പിച്ച പരിപാടിയില്‍ ഗവണ്മെന്റിനെയും ആര്‍.എസ്.എസ്സിനെയും കുറച്ചേറെ കഠിനമായ ഭാഷയില്‍ വിമര്‍ശിച്ചു എന്നതു ശരിയാണ്. ഇതില്‍ പ്രകോപിതരായ സര്‍ക്കാര്‍ അധികാരികള്‍ ഇന്ത്യന്‍ ശിക്ഷാനിയമത്തിലെ വ്യവസ്ഥകള്‍ അനുസരിച്ച് ഉടന്‍ അദ്ദേഹത്തെ അറസ്റ്റ് ചെയ്തു. പ്രാദേശിക കോടതി ഒട്ടും വൈകാതെ അദ്ദേഹത്തെ ജാമ്യത്തില്‍ വിടുകയും ചെയ്തു. ' പൊതുരംഗത്ത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന ആള്‍ക്കെതിരെ തെരുവുഭാഷയില്‍ അഭിപ്രായം പറയുക മാത്രമാണ് പത്രപ്രവര്‍ത്തകന്‍ ചെയ്തത്' എന്നാണ് മജിസ്‌ട്രേറ്റ് വിധിച്ചത്. ഇത്തരം വിമര്‍ശനങ്ങള്‍ ജനങ്ങള്‍ക്കിടിയില്‍ വിദ്വേഷമുണ്ടാക്കുമെന്നോ സമൂഹത്തെ അപകടപ്പെടുത്തമെന്നോ അക്രമത്തിനു പ്രേരണയാകുമെന്നോ കരുതാന്‍ കഴിയില്ല. ഒരു വ്യക്തിയുടെ അഭിപ്രായപ്രകടനം മാത്രമാണ് അത്. അതിനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യം ആ ആള്‍ക്ക് നിയമം അനുവദിക്കുന്നുണ്ട് എന്നും പറഞ്ഞാണ് അദ്ദേഹത്തെ കോടതി മോചിപ്പിച്ചത്. പക്ഷേ, സര്‍ക്കാര്‍ പിറ്റേന്നു തന്നെ അദ്ദേഹത്തെ രാജ്യ സുരക്ഷാനിയമപ്രകാരം അറസ്റ്റ് ചെയ്തു.

അതിനിടെ മറ്റൊന്നു കൂടി സംഭവിച്ചു. ഐ.എസ്.ടി.വി എന്ന സ്ഥാപനം കിഷോര്‍ചന്ദ്രയെ പിരിച്ചുവിട്ടു. മണിപ്പൂര്‍ വര്‍ക്കിങ് ജേണലിസ്റ്റ്‌സ് യൂണിയന്‍ പ്രസിഡന്റ് കൂടിയാണ് ചാനലിന്റെ എഡിറ്റര്‍ ബ്രോജേന്ദ്ര നിന്‍ഗോബം. ഇക്കഴിഞ്ഞ ഓഗസ്റ്റില്‍ ചാനലില്‍ വന്ന ഒരു വിമര്‍ശനത്തിനു മുഖ്യമന്ത്രിയോട് മാപ്പു പറഞ്ഞ ആളാണ് ഈ എഡിറ്റര്‍.

മണിപ്പുര്‍ പത്രപ്രവര്‍ത്തകര്‍ പക്ഷേ, കിഷോര്‍ ചന്ദ്രക്കൊപ്പം ഉറച്ചുനില്‍ക്കുന്നുണ്ട്. അവര്‍ മണിപ്പൂര്‍ നഗരത്തിലും മുഖ്യമന്ത്രിയുടെ വീട്ടിനു മുമ്പിലും പ്രതിഷേധപ്രകടനം നടത്തി. ഇന്ത്യയിലെ മറ്റു പ്രദേശങ്ങളില്‍പ്പോലും അഭിപ്രായസ്വാതന്ത്ര്യം മുമ്പൊന്നും കാണാത്ത വിധം നിഷേധിക്കപ്പെടുകയും ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്യുമ്പോള്‍ വടക്കു പടിഞ്ഞാറന്‍ പ്രദേശങ്ങളില്‍ എന്താണ് സംഭവിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നത് എന്നതിന്റെ പ്രത്യക്ഷമായ ഒരു ഉദാഹരണമായി കിഷോര്‍ ചന്ദ്രയുടെ അറസ്റ്റും ശിക്ഷയും മാറിയിരിക്കുന്നു.

ഡെര്‍ സ്പീഗല്‍ പത്രത്തില്‍ ഒരു ജെയ്‌സണ്‍ ബ്ലെയര്‍

അമേരിക്കയില്‍ പത്രപ്രവര്‍ത്തകനായിരുന്ന ജെയ്‌സണ്‍ ബ്ലെയറിനെ മറക്കാന്‍ സമയമായോ എന്നറിയില്ല. 1999 ജുണ്‍ മുതല്‍ ന്യൂയോര്‍ക്ക് ടൈംസ് ലേഖകനായി ലോകത്തിന്റെ പല ഭാഗങ്ങളില്‍നിന്നും റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട് ചൊടിയും ചുണയുമുള്ള ആ റിപ്പോര്‍ട്ടര്‍. മികച്ച ലേഖകന്‍ എന്നു പേരെടുക്കാന്‍ അധികം സമയമെടുത്തില്ല. പക്ഷേ, 2003 ഓടെ എല്ലാം അവസാനിച്ചു. പല പത്രങ്ങളില്‍ നിന്നു പകര്‍ത്തിയെഴുതിയ റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍, ഇല്ലാത്ത സംഭവങ്ങള്‍ ഉണ്ടെന്നു വരുത്തിയുള്ള തകര്‍പ്പന്‍ എക്‌സ്‌ക്ലൂസീവുകള്‍, ഒരിക്കലും പോയിട്ടുപോലുമില്ലാത്ത നാടുകളില്‍നിന്നുള്ള തത്സമയ റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍, കണ്ടിട്ടേ ഇല്ലാത്തവരുമായുള്ള അഭിമുഖങ്ങള്‍...ജെയ്‌സണ്‍ ബ്ലെയര്‍ എല്ലാം ഏറ്റുപറഞ്ഞു. ന്യൂ യോര്‍ക്ക് ടൈംസ് പത്രം ഒന്നാം പേജില്‍തന്നെ തങ്ങളുടെ ഏതെല്ലാം റിപ്പോര്‍ട്ടുകളില്‍ എന്തെല്ലാം തെറ്റുകളാണ് റിപ്പോര്‍്ട്ട് ചെയ്തത് എന്ന് ഒരു ദീര്‍ഘലേഖനത്തിലൂടെ വായനക്കാരെ അറിയിക്കുകയും മാപ്പു പറയുകയും ചെയ്യേണ്ടിവന്നു. എങ്ങനെ ആവരുത് ഒരു ജേണലിസ്റ്റ് എന്ന് ജേണലിസം ക്ലാസ്സുകളില്‍ പഠിപ്പിക്കുന്നത് ജെയ്‌സണ്‍ ബ്ലെയറിന്റെ ഉദാഹരണം വിവരിച്ചുകൊണ്ടാണ്. 

വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കു ശേഷം ഇതാ ജര്‍മനിയില്‍നിന്ന് ഒരു സമാന കഥ. ഡെര്‍ സ്്പീഗല്‍ എന്ന പ്രമുഖ ആനുകാലിക പ്രസിദ്ധീകരണത്തിന്റെ ഒരു ലേഖകന്‍ അനേക വര്‍ഷങ്ങളായി പത്രത്തില്‍ കള്ളക്കഥകള്‍ എഴുതുകയായിരുന്നു എന്ന വിവരം പുറത്തറഞ്ഞതോടെ പത്രത്തിലും ജര്‍മന്‍ പത്രപ്രവര്‍ത്തനരംഗത്തുതന്നെയും കോളിളക്കമാണ് ഉണ്ടായത്. ഏഴു വര്‍ഷമായി റിപ്പോര്‍ട്ടറായി നിരവധി പുരസ്‌കാരങ്ങള്‍ നേടിയിട്ടുള്ള ക്ലാസ് റിലോടിയസ് എന്ന ലേഖകന്റെ അറുപതോളം റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍ പരിശോധിച്ചതില്‍ പതിനാലും വ്യാജവാര്‍ത്തകളായിരുന്നു എന്നു ബോദ്ധ്യപ്പെട്ടു. 33 നു കാരനായ  റിലോടിയസ് കുറ്റമേറ്റു പറഞ്ഞ്്  ജാലി രാജിവയ്ക്കുകയാണ് ചെയ്തത്.

ഏഴേകാല്‍ ലക്ഷം പേര്‍ വാങ്ങുന്ന് പ്രിന്റ് എഡിഷനും അറുപതു ലക്ഷത്തിലേറെപ്പേര്‍ വായിക്കുന്ന ഓണ്‍ലൈന്‍ എഡിഷനും ഉള്ള പ്രസിദ്ധീകരണത്തിന് പുതിയ വിവാദം വലിയ നാണക്കേടാണ് ഉണ്ടാക്കിയത്. ഡെര്‍ സ്്പീഗല്‍ വായനക്കാരോട് മാപ്പ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. പത്രപ്രവര്‍ത്തക സമൂഹത്തില്‍ ഈ സംഭവം ഉണ്ടാക്കിയത് ചെറിയ ആഘാതമൊന്നുമായിരുന്നില്ല. പത്രം ഒന്നും മറച്ചുവച്ചില്ല. ജെയ്‌സണ്‍ ബ്ലെയര്‍ വിഷയത്തില്‍ ന്യൂയോര്‍ക്ക് ടൈംസ് ചെയ്തതു പോലെ ഡെര്‍ സ്പീഗല്‍ പത്രം 23 പേജ് നീണ്ട ഒരു വിശദീകരണറിപ്പോര്‍ട്ടാണ് പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയത്.

നമ്മുടെ നാട്ടില്‍ ഇങ്ങനെയാരും വ്യാജവാര്‍ത്തകള്‍ എഴുതാറില്ല, എഴുതിയാല്‍ തന്നെ ആരും കണ്ടുപിടിക്കാറില്ല, കണ്ടുപിടിച്ചാല്‍തന്നെ ആരും പുറത്തുപറയാറില്ല, പുറത്തുപറഞ്ഞാല്‍ തന്നെ അതൊന്നും ഒരു പത്രവും പ്രസിദ്ധീകരിക്കുകയില്ല. ആരെങ്കിലും, പസിദ്ധീകരിച്ചാല്‍ തന്നെ അതാണ് വ്യാജവാര്‍ത്ത എന്നു എല്ലാവരും ചേര്‍ന്നു സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്യും!

ആത്മഹത്യ എങ്ങനെ റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യാം?

പഴക്കമുള്ള ചോദ്യമാണ്. പക്ഷേ, എന്തിന് ചോദിക്കണം എന്നാവും നമ്മുടെ മനസ്സില്‍ വരുന്ന ചോദ്യം. ലോകത്തില്‍ പല രാജ്യങ്ങളും അങ്ങനെയല്ല കാര്യങ്ങളെ കാണുന്നത്. കൊട്ടിഘോഷിക്കാനുള്ളതല്ല ആത്മഹത്യ എന്നാണ് സാംസ്‌കാരികമായി വളര്‍ന്നിട്ടുള്ള സമൂഹങ്ങളെല്ലാം വിചാരിക്കുന്നത്. പല രാജ്യങ്ങളിലെയും, പല മാദ്ധ്യമങ്ങളിലെയും റിപ്പോര്‍ട്ടിങ്ങ് ധാര്‍മിക സംഹിതകളിലെല്ലാം ഇത് ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
 നമ്മുടെ പ്രസ് കൗണ്‍സിലിനു തുല്യമായ ബ്രിട്ടനിലെ മാദ്ധ്യമ റഗുലേറ്റര്‍ സ്ഥാപനമായ ഇന്‍ഡിപെന്‍ഡന്‍ഡ്പ്രസ് സ്റ്റാന്‍ഡേഡ്‌സ് ഒര്‍ഗനൈസേഷന്‍- ഐ.പി.എസ്.ഓ- ഇക്കാര്യത്തില്‍ വ്യക്തമായ മാര്‍ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളുമായി രംഗത്തു വന്നിട്ടുണ്ട്. ആത്മഹത്യ ചെയ്ത രീതി വിവരിക്കുകയേ വേണ്ട എന്നാണ് പുതിയ മാര്‍ഗനിര്‍ദ്ദേശത്തില്‍ മാദ്ധ്യമപ്രവര്‍ത്തകരോട് ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. കാരണം, ഈ വിവരണമാണ് മിക്കപ്പോഴും അതേ പ്രായക്കാരായ മറ്റുള്ളവരെ സ്വാധീനിക്കുകയും ആത്മഹത്യയിലേക്കു നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് എന്ന പഠനങ്ങള്‍ തെളിയിച്ചിട്ടുള്ളത്.

എന്തെങ്കിലും വ്യക്തിപരമായ അധിക്ഷേപങ്ങള്‍ക്കോ അവഗണനകള്‍ക്കോ നീതിനിഷേധത്തിനോ ഉള്ള പ്രതിക്രിയയാണ് ആത്മഹതത്യ എന്ന  മട്ടില്‍ വിഷയം അവതരിപ്പിക്കുന്നതും ആത്മഹത്യകളെ പ്രകീര്‍ത്തിക്കുന്ന രീതിയില്‍ റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യുന്നതും സാമൂഹ്യമായ വലിയ ദോഷമാണ് ഉണ്ടാക്കുക എന്ന റിപ്പാര്‍ട്ട് വിശദീകരിക്കുന്നുണ്ട്.